علل پارگی تاندون آشیل : تاندون آشیل یک تاندون قویست که عضلات پشت ساق را به استخوان پاشنه وصل می کند. اگر این تاندون بیش از حد کشیده شود ممکن است به طور کامل یا ناقص پاره شود.
اگر شما مبتلا به پارگی تاندون آشیل شوید ممکن است صدای شبیه ترکیدن را حس کنید که به دنبال آن درد شدید و ناگهانی در پشت ساق و مچ پا ایجاد می شود و می تواند مانع راه رفتن عادی شما شود. در ادامه به بررسی علل پارگی تاندون آشیل می پردازیم تا انتهای مقاله با فانتوم طب همراه باشید.
تاندون آشیل چیست؟
تاندون آشیل یکی از مهمترین تاندون های بدن است که نقش بسیار مهمی در حرکت و عملکرد عضلات دارد. این تاندون، که به عنوان تاندون پشتی نیز شناخته میشود، به عنوان اتصال میان عضلات و استخوانها عمل میکند و در حرکتهای مختلف بدن تأثیرگذار است. تاندون آشیل به عنوان تاندون اصلی عضله چهارسر ران (کوادریسپس) شناخته میشود و در حرکتهای مختلف از جمله پیاده روی، دویدن، پرش و خم شدن نقش مهمی دارد.
وقوع آسیب به تاندون آشیل میتواند منجر به مشکلات جدی در حرکت و عملکرد بدن شود. آسیبهای متداول به این تاندون شامل پارگی، التهاب و ترک تاندون میشود که میتواند منجر به کاهش توانایی حرکتی و درد شدید در منطقه تاندون آسیل شود. درمان آسیبهای تاندون آشیل ممکن است نیازمند فیزیوتراپی، تزریقات دارویی یا حتی جراحی باشد، بنابراین اهمیت شناخت و پیشگیری از آسیبهای این تاندون بسیار مهم است. انجام تمرینات استرچینگ و قویسازی عضلات، استفاده از تکنیکهای صحیح در ورزشهای فیزیکی و استفاده از تجهیزات مناسب میتواند به پیشگیری از آسیبهای تاندون آشیل کمک کند و عملکرد بهتری را برای بدن فراهم کند.
تاندون آشیل چه میکند؟
این تاندون در بلند شدن پاشنه پا از روی زمین نقش مهمی دارد و در شرایط زیر به کمک شما میآید:
- بالا رفتن از پله
- پریدن از روی بلندی
- راه رفتن
- روی نوک پا ایستادن
- دویدن
علائم پارگی تاندون پشت ساق پا
اگر چه ممکن است پارگی آشیل بدون علائم باشد در بیشتر مواقع علایم زیر وجود دارند:
- درد که اغلب شدید و همراه تورم در اطراف و نزدیک پاشنه است
- ناتوانی در خم کردن مچ پا به سمت پایین یا فشار آوردن با پنجه ی پا به زمین در هنگام راه رفتن
- ناتوانی در ایستادن روی پنجه ی پای مبتلا
- صدای ترکیدن در هنگام صدمه
مراحل و دلایل آسیب و پارگی تاندون آشیل
دلایل ایجاد پارگی تاندون آشیل می تواند موارد مختلفی را شامل شود که مهمترین آنها شامل :
- خصوصیت ذاتی تاندون در جنس ها و نژاد های مختلف
- فعالیت های ورزشی متفاوت
- عدم خونرسانی مناسب در تاندون
- آسیب های مزمن تاندون آشیل
- جنسیت
- سن
- در بعضی از متون استفاده خودسرانه از آنتی بیوتیکها و کاهش قدرت کشش تاندون نیز ذکر گردیده است.
در مراحل اولیه آسیب تاندون آشیل ممکن است شخص در حین تمرین و یا حتی پس از آن مقداری درد در آشیل احساس نماید که به گذر زمان می تواند تبدیل به توده متورم و سفت در بافت خود آشیل باشد. در موارد شدیدتر با پارگی کامل ممکن است که شخص احساس ضربه ناگهانی در پشت ساق نماید به نحوی که حتی صدای آن را دیگران نیز که نزدیک میباشند بشنوند.
علل پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل به شما کمک می کند که نوک پا را به سمت پایین بیاورید و روی انگشتان پا بایستید و هنگام راه رفتن پا را پس از فشردن به زمین از روی زمین بردارید.در واقع هر وقت که راه می روید از تاندون آشیل کمک می گیرید.
پارگی معمولا در محدوده ی ۶ سانتیمتری فاصله از محل اتصال تاندون به استخوان پاشنه رخ می دهد زیرا این بخش جریان خون کمی دارد. پارگی معمولا بر اثر افزایش ناگهانی در مقدار فشار بر تاندون آشیل رخ می دهد مثل:
- افزایش شدت تمرینات ورزشی به ویژه آن هایی که با جهش و پرش همراهند.
- افتادن از ارتفاع
- افتادن داخل چاله یا گودال
عوامل خطرساز در پارگی تاندون آشیل
عواملی که خطر پارگی تاندون آشیل را زیاد می کنند عبارتند از:
- سن.بیشتر پارگی ها در سن بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می دهند.
- جنس.در مردان ۵ برابر شایعتر از خانم هاست.
- ورزش های تفریحی.پارگی آشیل درورزش هایی که با دویدن پریدن و استارت ها و توقف های ناگهانی همراهند بیشتر رخ می دهد مانند فوتبال و بسکتبال و تنیس.
- تزریق کورتون.تزریق کورتون به داخل مچ پا یا اطراف تاندون آشیل خطر پارگی آن را زیاد می کند.
- بعضی آنتی بیوتیک ها. سیپروفلوکساسین و لوو فلوکساسین باعث افزایش خطر پارگی تاندون آشیل می شوند.
تشخیص پارگی تاندون آشیل
پزشک شما در هنگام معاینه ساق شما را از نظر تورم و حساسیت دردناک در برابر لمس بررسی می کند.در بسیاری موارد پارگی کامل تاندون پزشک می تواند فاصله ی خالی را در مسیر تاندون لمس کند.
ممکن است او از شما بخواهد که روی صندلی بنشینید و پای خود را آویزان کنید یا به روی شکم روی تخت معاینه بخوابید و پای خود را از انتهای تخت آویزان کنید. اگر در مورد وسعت آسیب تاندون آشیل شک وجود داشته باشد ممکن است پزشک شما در خواست سونوگرافی یا MRI بکند.
درمان پارگی تاندون آشیل پا
درمان معمولا بستگی به سن بیمار و میزان فعالیت وی و نیز شدت صدمه بستگی دارد. در کل افراد جوانتر و فعالتر با پارگی کامل تاندون نیاز به جراحی دارند و افراد مسن تر برای درمان غیر جراحی مناسب ترند.
درمان غیر جراحی پارگی تاندون آشیل
شامل استفاده از گچ یا کفش های مخصوص است که در داخل آن ها یک گوه برای بالا آوردن پاشنه استفاده می شود.در این روش از خطرات جراحی مانند عفونت اجتناب می شود ولی خطر پارگی مجدد بیشتر است و زمان مورد نیاز برای بهبود افزایش می یابد و در صورت پارگی مجدد ترمیم جراحی دشوارتر می شود.
جراحی پارگی تاندون آشیل
معمولا با یک برش در پشت ساق و بخیه زدن دو سر تاندون به هم انجام می شود.امروزه می توان با برش های بسیار کوچک نیز این جراحی را انجام داد.عوارض این جراحی عبارتند از عفونت و آسیب شاخه های عصبی حسی.
بازتوانی
پس از درمان جراحی یا غیر جراحی برنامه ی بازتوانی و فیزیوتراپی شروع می شود.اغلب افراد طی ۴-۶ ماه به فعالیت قبلی خود بر می گردند.
پیشگیری از پارگی تاندون آشیل
اقدامات زیر برای پیشگیری از بروز مشکلات در تاندون آشیل مفید هستند و توصیه می شوند:
عضلات پشت ساق را کشش بدهید و تقویت کنید.
عضلات پشت ساقتان را آن قر کشش بدهید که در آن ها احساس کش آمدن کامل – و نه درد – نمایید.تمرینات تقویت کننده ی عضلات پشت ساق نیز به آن ها اجازه می دهد که نیروی بیشتری را تحمل کنند .
تمرینات ورزشی خود را متنوع کنید.
ورزشهای پر فشار نظیر دویدن را گاه با ورزش های کم فشار مثل پیاده روی و دوچرخه سواری و شنا جایگزین کنید.از فعالیت هایی که فشار بیش از حد به تاندون آشیل وارد می کنند مانند پرش و دویدن در سراشیبی بپرهیزید.
روی سطح مناسب بدوید.
از دویدن روی سطوح سفت و لغزنده بپرهیزید.کفش های ورزشی مناسب با پاشنه ی نرم بپوشید.
شدت تمرین و ورزش خود را به آرامی زیاد کنید.
مسافت و مدت و تناوب تمرینات خود را بیش از ۱۰ درصد در هفته افزایش ندهید.
عوامل خطرساز در پارگی تاندون آشیل
پارگی تاندون آشیل یکی از شایعترین آسیبهای ورزشی است که معمولاً در ورزشهایی که نیاز به پیچیدگی و حرکتهای سریع دارند، اتفاق میافتد، اما میتواند در اثر فعالیتهای روزمره نیز رخ دهد. عوامل مختلفی وجود دارند که میتوانند منجر به پارگی تاندون آشیل شوند. یکی از عوامل خطرساز این آسیب میتواند قدمزدن ناکنترل و ناگهانی باشد. برخی از ورزشها مانند بسکتبال، فوتبال و والیبال نیازمند حرکات ناگهانی و پرانرژی هستند که ممکن است تاندون آشیل را در معرض خطر قرار دهند. همچنین، عدم استفاده از وسایل محافظتی مناسب مانند کفشهای ورزشی مناسب و استفاده از پد و محافظتهای دیگر نیز میتواند عوامل خطرساز در پارگی تاندون آشیل باشد.
عوامل دیگری مانند عوامل سنی و جنسیتی نیز میتوانند در افزایش خطر پارگی تاندون آشیل نقش داشته باشند. مثلاً، افراد بالای 30 سال و زنان بیشتر در معرض خطر این آسیب هستند. همچنین، وجود بیماریهای مانند دیابت و بیماریهای قلبی-عروقی نیز میتوانند این خطر را افزایش دهند.
جلوگیری پارگی تاندون آشیل
برای کاهش احتمال ابتلا به مشکلات تاندون آشیل ، این نکات را دنبال کنید:
- عضلات ساق پا را کشیده و تقویت کنید.ماهیچه ساق پای خود را تا حدی احساس کنید که احساس کشیدگی محسوسی کنید اما دردی احساس نکنید. هنگام کشش نپرید. تمرینات تقویت ماهیچه ساق پا ،همچنین می تواند به عضله و تاندون کمک کند تا نیروی بیشتری را جذب کرده و از آسیب دیدن جلوگیری کند.
- تمرینات خود را متفاوت کنید. ورزشهای پرتحرک ، مانند دویدن، را با ورزشهای کم اثر ، مانند پیاده روی ، دوچرخه سواری یا شنا را جایگزین کنید. از فعالیتهایی که فشار زیادی به تاندونهای آشیل وارد می کنند مانند فعالیتهای دویدن روی تپه و پرش خودداری کنید.
- سطوح برای دویدن را با دقت انتخاب کنید. از دویدن روی سطوح سخت یا لغزنده خودداری کرده یا آن را محدود کنید. برای تمرینات در هوای سرد لباس مناسب بپوشید و کفش های ورزشی متناسب با لایه مناسب در پاشنه ها بپوشید.
شدت تمرین را به آرامی افزایش دهید. آسیب های تاندون آشیل معمولاً پس از افزایش ناگهانی شدت تمرین رخ می دهد. مسافت ، مدت و دفعات آموزش خود را بیش از ۱۰ درصد در هفته افزایش ندهید.