التراسوند

التراسوند یکی از دستگاه های فیزیوتراپی است که از متد ترموتراپی در درمان بیماری ها استفاده می کند. در واقع التراسوند با روش تابش نوعی از یک فرکانس با طول موج بالا برای درمان آسیب های بافت نرم مانند عضلات ، فاشیا ، بورس و تاندون بهره می گیرد. در پروب دستگاه التراسوند ، یک نوع کریستال وجود دارد که انرژی الکتریکی را به صوت تبدیل می کند. با ادامه مقاله از کلینیک فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.

کارکرد اولتراسوند فیزیوتراپی چگونه است؟

اولتراسوند در اثر اعمال یک جریان الکتریسیته متناوب ( با ولتاژ بالا حدود ۵۰۰ ولت) و با فرکانس بالا (برابر با فرکانس پیش بینی شده در التراسوند) به کریستال تولید می‌ شود.

کریستال از اجسامی ساخته می‌ شود که خاصیت پیزوالکتریک داشته باشند ، خاصیت پیزوالکتریک یک پدیده طبیعی است که در کریستال های‌ معدنی خاص همانند ژرمانیوم و کوارتز وجود دارد. کریستال توسط سیمان به دیواره فلزی یا پلاستیکی ترانسدیوسر نگهداشته می‌ شود ، بنابراین انرژی الکتریکی تبدیل به انرژی صوتی مافوق سطح شنیداری (نزدیک ۲۵ تا ۱۵۰۰۰ هرتز) می‌ شود. دستگاه التراسوند یکی از مهمترین دستگاه های فیزیوتراپی در کاهش التهاب و کلاژن سازی میباشد.

در فیزیوتراپی چند حالت درمانی برای التراسوند وجود دارد؟

دو نوع التراسوند تراپی وجود دارد

• مداوم یا دائم روشن
• پالس یا ضربه ای غیر مداوم

در التراسوند پالس فقط در بخشی از زمان درمان تابش امواج وجود دارد. تصمیم گیری راجع به نوع استفاده التراسوند بر عهده فیزیوتراپیست بر اساس نوع ضایعه و‌ مشکل بیمار می باشد.

امواج التراسوند فیزیوتراپی در چه بازه فرکانسی است؟

فرکانس امواج التراسوند بیش از یک مگاهرتز (۱۰۰۰۰۰۰هرتز) است ، این در حالی است که به صورت میانگین فرکانس پایه صدای زنان ۱۶۸±۴۶ هرتز و صدای مردان ۱۲۰±۴۸ هرتز است و همچنین دامنه فرکانسی شنوایی انسان بین ۲۰ تا ۲۰ کیلوهرتز است.

عمق نفوذ امواج دستگاه التراسوند فیزیوتراپی چقدر است؟

حداکثر جذب التراسوند تا عمق ۲ تا ۳ سانتی متری پوست است و توسط رباط ها ، تاندون ها و فاشیای آسیب دیده جذب میشود.

حداکثر زمان استفاده از امواج اولتراسوند در فیزیوتراپی چقدر است؟

تصمیم گیری راجع به زمان بکارگیری التراسوند بر عهده فیزیوتراپیست بر اساس ، میزان التهاب ، درد ، نوع بیماری یا ضایعه درمانجو می باشد.

اثرات درمانی التراسوند در فیزیوتراپی چیست؟

• کشش بافت نرم کوتاه شده: گرمای عمقی ایجاد شده توسط التراسوند برای تاثیر بهتر و مفیدتر می تواند با کشش دستی و مکانیکی توام شود.
• کنترل درد: التراسوند میتواند سبب افزایش گردش خون یا تسریع روند التهاب و ترمیم بافت های درگیر شود.
• زخم های پوستی: التراسوند برای ترمیم زخم بر روی پوست سالم اطراف زخم ۳ بار در هفته به مدت ۴ هفته استفاده میشود و موثر است.
• برش های پوستی جراحی: التراسوند به گسترش عروق خونی جدید در محل آسیب و بهبود گردش خون ناحیه کمک می کند نکروز ایسکمی را محدود و ترمیم را تسهیل میکند.
• التراسوند می تواند سبب بهبود آنژیوژنزیس از طریق نفوذ پذیری غشاء سلول خصوصا یون های کلسیم و بوسیله تحریک سنتز و آزاد سازی فاکتور آنژیوژنزیس بوسیله ماکروفاژها باشد.
• آسیب های تاندونی: التراسوند از عوامل بسیار موثر در آسیب های تاندونی است.
• باز جذب کلسیم: میتواند سبب کاهش درد و بهبود عملکرد و باز جذب رسوب کلسیم شود.
• میخچه: کاربرد اولتراسوند در کف پا در درمان عوارض پا همانند التهاب فاشیای پلانتار ، میخچه و متاتارسالژیا شایع است.
• هرپس زوستر: التراسوند در هرپس زوستر حاد موثر عمل می کند.
• ترمیم شکستگی ها: التراسوند در دو هفته اول بعد از آسیب به استخوان می‌ تواند سبب افزایش جوش خوردگی استخوان شود.

دستگاه اولتراسوند در درمان کدام بیماری ها موثر است؟

ترموتراپی با دستگاه اولتراسوند یکی از رایج ترین درمان های فیزیوتراپی است که در مداوای بسیاری از بیماریها و اختلالات موثر است به طور مثال :

• گردن درد
• درد کتف
• شانه درد
• درد آرنج
• مچ درد
• درد پشت و قفسه سینه
• کمر درد
• درد لگن
• زانو درد
• درد مچ پا

التراسوند تراپی چگونه انجام می شود؟

ابتدا پوست به ژل مخصوص دستگاه آغشته می شود ، سپس فیزیوتراپیست اپلیکاتور را با بدن تماس داده و به صورت دایره ای شکل حرکت می دهد. ژل مخصوص دستگاه برای کاهش اصطکاک و انتقال امواج التراسوند است. درمانگر ممکن است تنظیمات دستگاه را برای کنترل عمق نفوذ امواج التراسوند با توجه به مراحل بهبودی درمانجو تغییر دهد.

آیا درمان فیزیوتراپی با دستگاه التراسوند درد دارد؟

خیر ، به هیچ عنوان ، درمان فیزیوتراپی با امواج فراصوت (التراسوند) یکی از رایج ترین درمان ها برای بیمارانی دارای شکستگی می باشد و در حین درمان احساس مطلوبی به بیمار منتقل می کند.

آیا درمان التراسوند فیزیوتراپی عوارض جانبی دارد؟

خیر ، میزان مشخص از ارتعاش با فرکانسهای بدون زیان ، زمانبندی محدود و همچنین زاویه و محل دقیق چرخش پروب دستگاه در درمان فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست انجام میگردد هیچگونه عوارض جانبی ایجاد نخواهد کرد.

در واقع در حین اولتراسوند تراپی شما چیزی احساس نمی کنید ، ولی اگر پروب دستگاه به مدت طولانی در یک نقطه ثابت باشد و هیچ حرکتی روی پوست نکند ممکن است احساس خارش شدید یا درد ایجاد کند.

آیا درمان فیزیوتراپی با دستگاه التراسوند ممنوعیت دارد؟

ممنوعیت های استفاده از درمان التراسوند عبارتند از

• روی زخم های جدید
• روی مناطق بی حس بدن
• در مناطقی با عفونت های حاد ، سرطانی و غده ‌های بدخیم
• در اطراف بینی و چشم ها ، سینه ها یا ارگان های جنسی
• روی استخوان های شکسته
• در قسمت هایی از اندام ها که دارای ایمپلنت های فلزی است.
• افرادی دارای باطری قلب (ضربان ساز قلب)
• بانوان باردار

مادون قرمز (INFRA RED) یا به اختصار IR چیست و چگونه عمل می کند؟

پرتودرمانی توسط مادون قرمز که نور درمانی نیز نامیده می شود در فیزیوتراپی برای مدیریت درد حاد یا مزمن (عمدتا درد مفاصل و عضله) در بیماران مورد استفاده قرار می گیرد.کاربرد اشعه مادون قرمز در پزشکی بدین روش صورت می گیرد که طول موج های مختلف نور به قسمت هایی از بدن که آسیب دیده اند تابانده و بر روی این قسمت ها متمرکز می شود. یکی از ویژگی های اصلی نور مادون قرمز این است که این نور می تواند به زیر لایه های پوست رفته و عمق بسیار بیشتری را تحت تاثیر قرار دهد.این امر به نوبه خود می تواند در تسکین درد مؤثرتر باشد.

استفاده از لامپ مادون قرمز فیزیوتراپی روشی طبیعی و بدون درد است و می تواند فواید بی شماری برای سلامتی داشته باشد، بدون اینکه آسیبی به پوست وارد کند. تابش مادون قرمز (IR) یا تابش حرارتی، نواری از انرژی در طیف کامل الکترومغناطیسی است. اشعه مادون قرمز، تابش هایی با طول موج طولانی تر از طیف مرئی هستند و تا ناحیه مایکروویو گسترش می یابند، یعنی از 760 نانومتر تا 1 میلی متر.تابش IR توسط خورشید تولید می شود.

لامپ مادون قرمز در واقع یک لامپ حرارتی است که دارای فیلتر های رنگی نور قرمز می باشد. این لامپ توسط مکانیسمی منحصر به فرد موجب مسدود سازی نور های منتشر شده ای که در محدوده مادون قرمز نمی باشند، می شود. نور منتشر شده توسط لامپ مادون قرمز در واقع همان نور قرمز است که به صورت گرما بر روی پوست تابانده شده و تا عمق سه اینچی در بافت نفوذ می کند.

موارد استفاده از مادون قرمز

• کاهش التهاب
• کنترل درد
• کاهش درد های عضلانی و مفصلی
• مراقبت از زخم
• ترمیم بافت

برخلاف اشعه فرابنفش، نوری که از لامپ مادون قرمز منتشر می شود، به سلول ها جهت بازسازی سریع کمک شایانی می نماید. نور مادون قرمز موجب افزایش میزان گردش خون شده و از این طریق باعث افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها می شود. افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها، به نوبه خود موجب بازسازی بافت در لایه های عمیق و کاهش درد می شود. به طور کلی نور مادون قرمزی که از چراغ مادون قرمز فیزیوتراپی منتشر می شود، همان گرمایی است که افراد در صورت ماندن در زیر نور خورشید احساس می کنند.

فواید لامپ مادون قرمز

فواید لامپ مادون قرمز به قدری زیاد است که بسیاری از افراد اقدام به خرید چراغ مادون قرمز فیزیوتراپی می نمایند.نحوه استفاده از لامپ مادون قرمز به دو صورت نورانی و غیر نورانی صورت می گیرد. خواص لامپ مادون قرمز فقط شامل پوست نمی شود، بلکه می تواند دردهای مزمن در نواحی عضلانی و سایر بافت های بدن را کاهش دهد.

لامپ مادون قرمز فیزیوتراپی با افزایش میزان اندورفین تولیدی توسط بدن منجر به کاهش درد های مزمن می شود. این دردها ممکن است در اثر جراحات ناشی از تصادف، آسیب های جسمانی یا کهولت سن باشد.

• کاهش درد در نواحی گردن و شانه
• کاهش درد در بافت اسکلتی بدن
• کاهش درد در بافت عضلانی مانند اسپاسم و یا دردهای عضلانی پس از انجام ورزش
• کاهش درد در بافت مفصلی
• کاهش درد ناشی از آسیب های ورزشی،
• بهبود سطح اندورفین و فعال سازی نورومدولاتورها

لامپ حرارتی مادون قرمز را می توان در بیشتر دردهای مزمن عضلانی- اسکلتی استفاده کرد از جمله:

• اسپاسم گردن
• اسپوندیلیت گردنی
• شانه ی یخ زده
• درد در داخل و اطراف شانه
• کمر درد
• سندرم Piriformis

موارد عدم استفاده مادون قرمز

• زنان باردار
• افراد دارای ایمپلنت های فلزی
• افرادی که جراحی تعویض مفصل زانو(آرتروپلاستی زانو) انجام دادند
• افرادی که جراحی تعویض مفصل ران (آرتروپلاستی هیپ) انجام دادند
• افرادی که از دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب(پیس میکر) استفاده می کنند
• تابش مستقیم به چشم

خطرات و مضرات اشعه مادون قرمز

• سوختگی به علت نزدیک بودن بیش از حد لامپ به بدن
• آسیب به چشم ها در اثر تابش مستقیم پرتو

عوارض و خطر ها و نکات مهم هنگام استفاده از لامپ‌های مادون قرمز

اگرچه محققان ثابت کرده اند که درمان با مادون قرمز عوارض جانبی و ضرر آنچنانی ندارد اما باید هنگام استفاده از آنها به نکات زیر توجه کرد.

• تابش مادون قرمز می تواند قرمزی موقتی برروی پوست ایجاد کند، اما بعد از چند ساعت از بین می رود.
• در صورت استفاده بیش از حد و رعایت نکردن دستور العمل، بیشترین خطر پوست و چشم شما را تهدید می کند.
•  هنگام استفاده در اطراف سر و صورت از عینک ایمنی با شیشه جذب مادون قرمز استفاده کنید. برای جلوگیری از سوختگی فاصله را به طوری رعایت کنید که گرما احساس شده قابل تحمل باشد و به هیچ وجه بیشتر از 10 دقیقه در معرض تابش نباشید.
• در 24 ساعت اول آسیب دیدگی از این درمان استفاده نکنید چون باعث التهاب بیشتر آسیب دیدگی می شود.
•  هنگامی که در معرض تابش این لامپ‌ها هستید از روغن و لوسیون برای چرب کردن پوست خود استفاده نکنید چون چربی موجود در آن‌ها با گرم شدن باعث ایجاد اگزما یا سوختگی می شود.
•  در بیمارانی که دچار سرطان پوست هستند منع مصرف دارد چون باعث تشدید آن می شود.
• بدنه‌ی این لامپ‎‌ها بسیار داغ است برای جلوگیری از تماس با بدنه‌‎ی این لامپ‌ها از CLAMP های مخصوص با سرپیچ‌های سرامیکی نسوز استفاده می شود.
•  در درمان پزشکی برای افرادی که در بدنشان ایمپلنت فلزی دارند بهتر است با نظر متخصص انجام شود، چون ایمپلنت‌ها فلزی بوده و با جذب اشعه گرم میشوند، بنابراین اگر حساب شده در معرض این اشعه قرار نگیرند باعث آسیب دیدگی بافت‌های مجاور ایمپلنت می شود. بر عکس این قضیه برای ایمپلنت‌های سیلیکونی (جراحی های زیبایی) مفید است چون باعث دیتاکس شدن سم‌های ناشی از سیلیکون‌های پلاستیکی موجود در بدن فرد مورد نظر می شود.

دستگاه استیمولاتور در فیزیوتراپی چیست؟

استیمولاتور در فیزیوتراپی دستگاهی است در گروه درمانی الکتروتراپی که جریان های الکترو مغناطیس را با ولتاژهای قابل تنظیم ، پالس های تکرار شونده متعدد در فرکانسی خاص تولید می کند.

کارکرد دستگاه استیمولاتور چگونه است؟

جریان های تولید شده در دستگاه استیمولاتور از طریق کابل های ابریشمی به پدهای الکتریکی انتقال و بعد از اتصال پدها به ناحیه مورد درمان جهت تحریک الکتریکی از راه پوست مورد استفاده قرار میگیرد.

یعنی با استفاده از هدایت پالس های الکترو مغناطیس منظم در بازه های مختلف ، از طریق پوست ، باعث تحریک عصب یا عضله ناحیه مورد درمان میگردد.

فرکانس کارکرد دستگاه استیمولاتور فیزیوتراپی چیست؟

این دستگاه ها معمولاً با فرکانسی بین ۵۰ تا ۱۵۰ هرتز کار می کنند.

انواع جریان ها در دستگاه استیمولاتور فیزیوتراپی

جریان های ذیل به عنوان جریان درمانی استاندارد در دستگاه های استیمولاتور فیزیوتراپی وجود دارد :

• TENS
• IF
• FES
• FAR
• جریان TENS

جریان الکتریکی تنس (TENS) مخفف (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) به معنی تحریک الکتریکی عصب از راه پوست ، که با استفاده از جریانی با فرکانس ۵۰ تا ۱۵۰ هرتز با شدت بین ۱۲ الی ۳۰ میلی آمپر از طریق پوست باعث تحریک در اعصاب ناحیه مورد نظر شده که این تحریک عموماً جریانی می باشد که با اشکال مختلف و به صورت نرمال و ضربه ای بوده و از طریق بسته شدن دریچه درد و ترشح اندورفین ، تسکین درد را به دنبال خواهد داشت.

اثرات درمانی جریان تنس (TENS) در الکتروتراپی چیست؟

• کاهش‌ دردهای عصبی
• کاهش اسپاسم و گرفتگی های نقطه ای
• کاهش دردها و عوارض متعاقب اعمال جراحی
• کاهش ‌دردهایی که در اثر تصادفات و صدمات ‌و ضایعات ‌ورزشی رخ می دهد.
• کاهش دردهای مزمن و مداوم مثل گردن درد ، سردرد ، کمر درد و…

انواع جریان تنس (TENS) در الکتروتراپی

• Normal : این شکل جریان الکتریکی به صورت یک شکل موج مستقیم و پیوسته تحویل می‌شود.
• FM (Frequency Modulated) : در این شکل جریان الکتریکی ، فرکانس جریان به صورت متغیر ارسال می‌شود
• CM (Continuous Modulated) : این شکل جریان الکتریکی ترکیبی از موج‌های مستقیم و فرکانس متغیر است.
• WM (Width Modulated) : در این شکل جریان الکتریکی ، عرض پالس‌های جریان به صورت متغیر ارسال می‌شود
• SD (Strength – Duration): در این شکل جریان الکتریکی ، فرکانس و عرض پالس‌های جریان هردو متغیر است
• RND (Random) : در این شکل جریان الکتریکی ، تغییرات تصادفی در فرکانس و شدت جریان ارسال می‌شود.
• Burst : در این شکل جریان الکتریکی ، پالس‌های جریان به صورت دسته‌ای ارسال می‌شود. هر دسته شامل تعدادی پالس متوالی است که بین آن‌ها وقفه‌ای وجود دارد.
• Reciprocal : در این شکل جریان الکتریکی ، دو کانال استفاده می‌شود که به صورت متناوب یک کانال تحریک و دیگری در حالت استراحت قرار می‌گیرد.

دستگاه استیمولاتور در درمان کدام بیماری ها موثر است؟

الکتروتراپی توسط دستگاه استیمولاتور یکی از رایج ترین درمان های فیزیوتراپی است که در درمان بسیاری از بیماریها و اختلالات موثر است به طور مثال :

• گردن درد
• درد کتف
• شانه درد
• درد آرنج
• مچ درد
• درد پشت و قفسه سینه
• کمر درد
• درد لگن
• زانو درد
• درد مچ پا

عوارض جانبی الکتروتراپی با استیمولاتور

با اینکه جریان های الکتریکی بسیار سودمند و مفید هستند ولی باید به میزان شدت جریان توجه شود. اگر شدت جریان کنترل شده نباشد میتواند باعث سوختگی ، تاول پوستی و همچنین دردهای عمقی طولانی مدت شود. معمولا فیزیوتراپیست ها با توجه به حجم عضلانی ، میزان تحمل بیمار و حساسیت بافت آسیب دیده ، شدت جریان را تنظیم میکنند.

یکی از مشکلات اخیر در رابطه با دستگاه های جریان الکتریکی فیزیوتراپی این است که افراد غیر متخصص در باشگاهها ، سالن های آرایشی یا ماساژ بابت لاغری از آن استفاده میکنند که میتواند باعث آسیب های جدی به بدن افراد شود. این سبک از درمان که یکی از بیشترین استفاده ها را در فیزیوتراپی دارد ، در صورت بهره برداری صحیح هیچگونه عوارض جانبی ایجاد نخواهد کرد.

ممنوعیت استفاده از دستگاه استیمولاتور

ممنوعیت های استفاده از درمان الکتروتراپی با استیمولاتور عبارتند از :

• روی زخم و مناطق باز
• روی مناطق بی حس شده
• در مناطقی دارای غده ، توده ، عفونت و سرطان
• بر روی ارگان های تناسلی و سینه ها
• روی استخوان های شکسته با نظر فیزیوتراپیست
• در قسمت هایی از اندام ها که دارای ایمپلنت های فلزی است
• افرادی دارای باتری قلب( pace maker)
• بانوان باردار
• افرادی دارای بیماری قند

آیا درمان فیزیوتراپی با استیمولاتور درد دارد؟

خیر ، به هیچ عنوان. اتفاقاً ، این درمان به واسطه لرزش یا حرکات ریز در زیر بافت و تولید احساسی مشابه قلقلک در بیمار ، حس خوشایند و مطلوبی ایجاد می کند.

جالب است بدانید : اغلب بیماران که ، حین درمان الکتروتراپی از واژه برق استفاده کرده ، پس از طی چند دقیقه و تسلط بر میزان جریان عبوری اولیه ، تاکید بر بالابردن شدت جریان نیز دارند.

درمان الکتروتراپی با استیمولاتور در منزل

بلی ، در صورتیکه پروتکل های درمان زیر نظر و کنترل فیزیوتراپیست به صورت فیزیوتراپی در منزل انجام پذیرد مانعی ندارد ولی بهره برداری از دستگاه استیمولیشن به واسطه مخاطرات (برق گرفتگی) و عوارض ناخواسته (سوختگی) که می تواند ایجاد کند ، بدون حضور فیزیوتراپیست متخصص به هیچ عنوان توصیه نمی گردد ، لذا جهت کنترل هر چه بیشتر بر اقدامات ایمنی ، پروتکل اجرایی و نظارت بر روند صحیح درمان فیزیوتراپی ، الکتروتراپی با استیمولاتور حتماً در کلینیک فیزیوتراپی انجام گردد.

جریان IF

جریان الکتریکی آی اف (IF) مخفف (Interferential) به معنی الکتروتراپی تداخلی ، که از طریق تداخل دو جریان پرفرکانس ، که یک جریان مدوله شده کم فرکانس ایجاد و امواج ۲۰۰۰ هرتز آن جهت تقویت عضلات عمقی و امواج ۴۰۰۰ هرتز جهت کاهش درد و اسپاسم استفاده می‌شود.

اثرات درمانی جریان آی اف (IF) در الکتروتراپی چیست؟

• کاهش درد
• کاهش التهاب و تورم
• تقویت عضلات عمقی
• کاهش ادم
• بازآموزی عضلات
• درمان‌ بی‌اختیاری ‌ادرار
• جریان FES

جریان الکتریکی اف ای اس (FES) مخفف (Functional Electrical Stimulation) به معنی تحریک الکتریکی عملکردی (عملیاتی) از تحریک الکتریکی عضلات فلج یا ناتوان با استفاده از الکترودهایی که بر روی پوست اندام آسیب دیده چسبانده می شود انقباضاتی هر چند کوچک رخ داده و مثال شبیه ساز ورزش با تکرار حرکات موجبات آموزش مجدد و بهبود آسیب وارده و همچنین استقامت عضلانی گردد.

اثرات درمانی جریان اف ای اس (FES) در الکتروتراپی چیست؟

• بهبود کارایی قلب
• بهبود گردش خون در اندام های پایین تنه
• کاهش اسپاسم
• افزایش اندورفین های پلاسما ( احساس نشاط پس از ورزش )
• افزایش حجم عضله
• بهبود وضعیت تراکم استخوانی

جریان FAR

جریان الکتریکی فار (FAR) مخفف (FARADIC) یک جریان مستقیم مقطع با مدت زمان بسیار کوتاه هر پالس از ۰.۱ تا ۱ میلی ثانیه با فرکانس ۵۰ تا ۱۰۰ هرتز است. جریان فارادیک برای ایجاد انقباض و تقویت عضله استفاده می شود.

یک راه سریع و موثر برای شکل دهی مجدد و تقویت عضلات بدن که با ایجاد یک شکل موج خاص (برآمده) در عضله یک انقباض غیرارادی ایجاد کرده و عضلات سطحی و همچنین عمقی را می تواند در سراسر بدن هدف قرار دهد.

اثرات درمانی جریان فارادیک (FAR) در الکتروتراپی چیست؟

• بهبود در حرکات افرادی با سابقه سکته مغزی
• تحریک عضلات بیماران ناتوان
• بازگشت عملکرد در افرادی یا سابقه عمل انتقال تاندون
• تحریک و بازگشت عملکرد عضلات افراد سالمند C.V.A
• بهبود عملکرد نوروپاتی های خفیف و میوپاتی ها