آگاهی از علائم سکته مغزی؛ گامی به سوی نجات جان

علائم سکته مغزی : سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون در بخشی از مغز از بین می‌رود. سلول‌های مغز نمی‌توانند اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز خود را از خون دریافت کنند. عدم دریافت خون و اکسیژن می‌تواند باعث مرگ سلول‌ها در مغز شود. این امر می‌تواند باعث آسیب مغزی پایدار، ناتوانی طولانی مدت یا حتی مرگ شود.

سکته مغزی مشکلی است که باید سریعا درمان آن صورت بگیرد. اقدامات اولیه می تواند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهد. در صورت درمان های موثری که برای این روش می تواند صورت بگیرد، می تواند از سکته مغزی جلوگیری نماید.در ادامه به بررسی علائم سکته مغزی می پردازیم تا انتهای مقاله با فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سکته هستند؟

1. چاقی و اضافه وزن
2. عدم تحرک و نداشتن فعالیت فیزیکی
3. مصرف زیاد مشروبات الکلی
4. مصرف مواد مخدر و روان گردان مثل کوکائین و شیشه
5. فشار خون بالای کنترل نشده
6. مصرف سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار
7. کلسترول بالا
8. دیابت
9. آپنه انسدادی خواب که باعث کاهش اکسیژن رسانی به مغز به صورت متناوب و در خواب می شود.
10. بیماری های قلبی و عروقی به خصوص آریتمی ضربان قلب نامنظم
11. سن بالا (شاید بتوان گفت افزایش سن مهم ترین ریسک فاکتور سکته مغزی محسوب می شود.)

بیشتر بخوانید … درد پاشنه پا : کمبود ویتامین ها و ریز مغذی ها

علائم قبل از سکته مغزی

نشانه‌هایی که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم در صورت اقدامات پزشکی به‌موقع می‌تواند جان بیمار را از عوارض شدید این بیماری نجات دهد.

• سردرد شدید ناگهانی
• به سختی حرف زدن
• عدم تعادل ناگهانی و سرگیجه
• ضعف ناگهانی و احساس بی‌حسی
• احساس گیجی و سردرگمی ناگهانی
• ایجاد نابینایی ناگهانی خصوصا در یک چشم

علائم سکته مغزی

• بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازوها یا پاها.
• سردرگمی ناگهانی یا مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران.
• از دست دادن ناگهانی بینایی در نیمی از میدان بینایی.
• مشکل ناگهانی در راه رفتن، سرگیجه، یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی.
• سردرد شدید ناگهانی بدون علت شناخته شده.

بیشتربخوانید …. آناتومی بدن

علائم سکته مغزی در خواب

• از دست دادن بینایی هنگام باز کردن چشم‌ها در صبح
• ضعف و سستی بازوها و عدم توانایی مرتب کردن رختخواب
• از دست دادن کنترل عضلات مثانه و خیس کردن رختخواب در طول شب

درمان بلافاصله بعد ازحمله

در صورت وقوع سکته مغزی ایسکمیک مناسب ترین درمان تجویز داروی ضد لخته خون است. این داروها زمانی موثر هستند که حداکثر 3 ساعت پس از سکته مغزی مصرف شوند. درمان فوری شامل کنترل فشار خون، خون ریزی و تورم مغز است.

صدمات بلند مدت سکته مغزی

میزان صدمات وارده به افراد و کاهش توانایی آن ها به شدت سکته مغزی و سرعت عمل در درمان بستگی دارد. نوع صدمه و آسیب، وابسته به ناحیه متاثر در مغز است.

علت سکته مغزی و انواع آن

برای این عارضه بسته به علت بروز آن دسته‌بندی‌های مختلفی در نظر گرفتند. اما بیش از 87 درصد سکته‌های مغزی ناشی از انسداد یا کاهش جریان خون به مغز است. در ادامه انواع سکته مغزی را بر اساس علت ایجاد آن‌ها بررسی می‌کنیم:

آمبولی علت سکته مغزی ایسکمیک

سکته مغزی ایسکمیک (ischemic stroke) بر اثر ایجاد لخته خون و نرسیدن جریان خون به مغز ایجاد می‌شود. آمبولی عارضه‌ای است که با حرکت در عروق و مسدود ساختن آن‌ها در بروز این نوع سکته نقش مهمی ایفا می‌کند. آمبولی می‌تواند به شکل لخته خون (ترومبوز)، چربی، ماده خارجی، رسوبات کلسترول یا کلسیم ظاهر شود.

ترومبوز دیگر علت سکته مغزی ایسکمیک

اصلی‌ترین دلیل سکته مغزی وجود لخته خون است که باعث مسدود شدن شریان‌های مغز می‌شود. بدین ترتیب دیگر به بخشی از مغز خون و اکسیژن کافی نمی‌رسد که موجب مرگ سلول‌های آن خواهد شد. وجود پلاک کلسترول باعث آغاز فرایند لخته شدن می‌شود که معمولا تنگ بودن عروق دلیل اصلی ایجاد پلاک است. بالا بودن فشار خون، کلسترول، دیابت و سیگار کشیدن بروز سکته مغزی ناشی از ترومبوز را تسریع می‌کند.

قطع خونرسانی علت سکته خاموش

سکته خاموش یکی از علائم آسیب دیدگی قلبی است که معمولاً به دلیل قطع خونرسانی به قلب اتفاق می افتد. این موضوع وقتی رخ می دهد که یکی از عروق خونی که به قلب می رسد بسته شود و باعث می شود که قلب به ناگهان توقف کند. این خطرناک ترین نوع سکته قلبی است و ممکن است بدون هیچ علامتی رخ دهد. بسیاری از افراد که سکته خاموش را تجربه کرده اند، از آن علایمی نداشته اند و به طور ناگهانی دچار آن شده اند.

قطع خونرسانی به عضله قلب باعث کمبود اکسیژن و تغذیه در قلب می شود که می تواند منجر به مرگ ناگهانی شود. این قطع خونرسانی ممکن است به دلیل توده های چربی، لخته خون یا سایر انسدادهای عروقی اتفاق بیفتد. عوامل خطر زیادی وجود دارند که می تواند احتمال ابتلا به سکته خاموش را افزایش دهد، از جمله فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، سیگار کشیدن، چاقی و عدم فعالیت بدنی. برای پیشگیری از سکته خاموش، مهم است که به سلامتی قلب خود توجه کنید و اقداماتی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم و کنترل فشار خون و قند خون را انجام دهید. همچنین، از مراجعه به پزشک برای انجام آزمون های قلبی منظم نیز می تواند به پیشگیری از این موضوع کمک کند.

علائم سکته مغزی خاموش

آن‌ها عبارتند از:

• عدم تعادل ناگهانی
• از دست دادن خفیف حافظه
• عدم کنترل عضلات (مثانه) موقتی
• اختلال در مهارت‌ها و توانایی‌های شناختی
• تغییر در رفتار و شخصیت به صورت ناگهانی

عوارض سکته مغزی

سکته مغزی یکی از شایع‌ترین عارضه‌های زندگی مدرن است و ممکن است عوارض جدی و زندگی‌تغییرده‌ای داشته باشد. این حادثه زندگی افراد را به‌طور کامل تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به عوارض دائمی و غیرقابل برگشت منجر شود. یکی از اصلی‌ترین عوارض سکته مغزی از دست دادن عملکرد مغزی است. این ممکن است باعث از دست دادن توانایی حرکتی و حافظه، مشکلات گفتاری و اختلالات شناختی شود. همچنین، بر اساس موقعیت و شدت سکته، ممکن است بیمار مبتلا به عوارض جانبی نظیر مشکلات تنفسی یا نقص عملکرد قلبی نیز داشته باشد.

عوارض دیگری که ممکن است بعد از یک سکته مغزی رخ دهند، شامل مشکلات اعصابی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات عاطفی هستند. همچنین، بیمار ممکن است مشکلات جسمی مانند درد عضلانی، خستگی و اختلالات خواب نیز تجربه کند. برای برخی افراد، عوارض سکته مغزی ممکن است به تغییرات شدید در سبک زندگی و وضعیت مالی منجر شود، زیرا باید به طور مداوم درمان، توانبخشی و مراقبت‌های پزشکی گرانبها را دریافت کنند. بنابراین، عوارض سکته مغزی نه تنها برای بیمار بلکه برای خانواده و اقوام نیز تأثیرات نامطلوبی دارد و باعث نگرانی و استرس بیشتری می‌شود. از این رو، پیشگیری از سکته مغزی و توجه به علائم و نشانه‌های آن بسیار حائز اهمیت است.

پیشگیری از سکته مغزی

سکته مغزی یکی از مهم‌ترین علائم بیماری قلبی-عروقی است که در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، می‌تواند منجر به مشکلات جدی و حتی مرگ ناگهانی شود. برای پیشگیری از سکته مغزی، انجمن قلب‌ و عروق آمریکا (AHA) توصیه‌هایی ارائه کرده است که افراد می‌توانند از آنها برای حفظ سلامتی قلب و عروق خود استفاده کنند. این توصیه‌ها شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم، کنترل فشار خون، کاهش استرس و مصرف مواد مخدر، و همچنین مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها می‌شود.

برای پیشگیری از سکته مغزی، انجمن قلب‌ و عروق آمریکا توصیه می‌کند که افراد به تغذیه سالم و متوازنی رعایت کنند، که شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی کامل و کم چرب، کم نمک و کم قند است. همچنین ورزش منظم و متعادل نیز برای پیشگیری از سکته مغزی بسیار مهم است. فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا، یوگا و تمرینات مقاومتی می‌تواند به بهبود عملکرد قلبی و عروقی کمک کند و خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهد. همچنین مراقبت از فشار خون، کاهش استرس و مصرف مواد مخدر نیز از دیگر راه‌های پیشگیری از این بیماری مهم است. از طرفی نیز، مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها و انجام بازرسی‌های دندانی منظم نیز می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی از جمله سکته مغزی کمک کند.

درمان سکته مغزی (stroke)

درمان سکته مغزی (Stroke) بسته به نوع سکته (ایسکمیک یا هموراژیک)، زمان شروع علائم و شرایط کلی بیمار متفاوت است، اما به طور کلی شامل مراحل فوری، دارویی، جراحی و توانبخشی است. در ادامه درمان سکته مغزی به صورت جامع و مرحله‌ای توضیح داده شده است:

✅ انواع سکته مغزی:

1. سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic Stroke)
   ناشی از انسداد رگ‌های مغزی (حدود ۸۵٪ موارد)

2. سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke)
   ناشی از پاره شدن رگ‌های مغزی و خونریزی در مغز

🛑 درمان اورژانسی (در ساعات اولیه)

🎯 هدف: نجات سلول‌های مغزی و بازگرداندن جریان خون

1. درمان سکته مغزی ایسکمیک:

• داروی ترومبولیتیک (tPA): در صورت مراجعه در کمتر از 4.5 ساعت از شروع علائم

• داروهای ضد لخته (مثل آسپیرین): برای جلوگیری از گسترش لخته

• آندوسکوپی یا ترومبکتومی مکانیکی: در برخی موارد با استفاده از کاتتر برای خارج کردن لخته

2. درمان سکته مغزی هموراژیک:

• کنترل فشار خون بالا

• قطع داروهای رقیق‌کننده خون

• جراحی در صورت نیاز برای کنترل خونریزی یا کاهش فشار داخل جمجمه

💊 درمان دارویی بلندمدت:

• داروهای ضدانعقاد (برای سکته‌های ایسکمیک)

• کنترل فشار خون، دیابت، چربی خون

• داروهای ضدافسردگی یا ضدصرع در صورت نیاز

🧠 توانبخشی و بازتوانی پس از سکته مغزی:

✳️ شامل تخصص‌های زیر:

• کاردرمانی: بازیابی حرکات دست و پا، مهارت‌های روزمره، شناخت و ادراک

• فیزیوتراپی: تقویت عضلات، تعادل و راه رفتن

• گفتاردرمانی: درمان مشکلات گفتار، زبان، بلع

• روان‌درمانی: برای درمان افسردگی و اضطراب بعد از سکته

• مشاوره تغذیه: برای حفظ سلامت مغز و کنترل وزن/قند

🏠 مراقبت در منزل و پیگیری:

• آموزش خانواده درباره نحوه مراقبت و کمک به بیمار

• پیشگیری از عوارضی مثل زخم بستر، عفونت، سقوط و…

• اصلاح سبک زندگی: تغذیه سالم، ترک دخانیات، فعالیت بدنی

🧩 اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از سکته مجدد:

• مصرف منظم داروهای تجویزشده

• کنترل دقیق بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، فشار خون، قلبی)

• ورزش منظم، رژیم کم‌نمک و کم‌چرب، ترک سیگار و الکل

• بررسی منظم توسط متخصص مغز و اعصاب

کلام آخر

آگاهی از علائم سکته مغزی، اقدامی حیاتی و نجات‌بخش است که می‌تواند سرنوشت یک بیمار را به‌طور کامل تغییر دهد. شناخت نشانه‌هایی همچون ضعف یا فلج ناگهانی یک طرف بدن، دشواری در صحبت کردن یا درک کلمات، تاری دید یا از دست دادن تعادل، باید به‌عنوان هشدارهایی جدی تلقی شود که نیازمند اقدام فوری هستند. با آموزش این علائم به عموم مردم و به‌کارگیری اصل “FAST” (صورت، دست، گفتار، زمان)، می‌توان سرعت تشخیص و درمان را افزایش داد و از بروز پیامدهای جبران‌ناپذیر جلوگیری کرد. در نهایت، ارتقای سطح آگاهی جامعه در این زمینه نه تنها باعث نجات جان‌ها، بلکه موجب کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود.