تنگی کانال نخاعی: به باریک و تنگ شدن فضای کانال نخاعی در ستون فقرات گفته می شود که می تواند باعث فشار بر روی نخاع یا اعصابی شود که از نخاع خارج می شوند. این عارضه اغلب در ناحیه کمر و یا گردن اتفاق می افتد و می تواند باعث درد و مشکلات دیگری شود. تنگی کانال نخاعی معمولا با گذشت زمان و به تدریج اتفاق می افتد و بنابراین ممکن است تا مدت ها هیچ علائمی نداشته باشید. اما در صورت پیدایش علائم، بسته به محل و شدت تنگی کانال نخاعی، ممکن است مواردی مثل درد، گزگز، بی حسی، ضعف و … را تجربه کنید که می توانند با گذشت زمان بدتر شوند. با فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی وضعیتی است که در آن فضای کانال نخاعی کم میشود و فشار بیشتری بر روی نخاع و ریشههای عصبی وارد میشود. این وضعیت میتواند باعث بروز درد، بیحسی، ضعف عضلانی و مشکلات حرکتی در نواحی مختلف بدن شود. تنگی کانال نخاعی معمولاً در ناحیه گردن (تنگی گردنی) یا کمر (تنگی کمری) اتفاق میافتد.
علل تنگی کانال نخاعی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- پیر شدن: با افزایش سن، تغییرات طبیعی در ستون فقرات مانند تحلیل رفتن دیسکها و رشد استخوانها (مثل زائدههای استخوانی) ممکن است منجر به تنگی کانال نخاعی شود.
- ضایعات دیسک: بیرونزدگی یا پارگی دیسکهای بینمهرهای میتواند فشار بر روی نخاع ایجاد کند.
- آرتروز: تغییرات آرتروزی در مفاصل مهرهها میتواند به تنگی کانال کمک کند.
- ضربه یا آسیب: آسیبهای جدی به ستون فقرات میتواند منجر به تغییرات ساختاری و تنگی شود.
- سایر شرایط پزشکی: برخی از بیماریها مانند تومورها، عفونتها یا بیماریهای ژنتیکی نیز میتوانند به تنگی کانال نخاعی منجر شوند.
تشخیص تنگی کانال نخاعی معمولاً از طریق معاینه بالینی و تصویربرداریهایی مانند MRI یا CT انجام میشود. درمان ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، تزریقهای استروئیدی یا در موارد شدیدتر جراحی باشد.

علائم تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی (Spinal stenosis) به وضعیتی اطلاق میشود که در آن فضای کانال نخاعی باریک میشود و فشار بر روی نخاع و عصبهای نخاعی وارد میکند. علائم این بیماری میتواند متنوع باشد و به شدت تنگی و محل آن بستگی دارد. برخی از علائم شایع تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
- درد در ناحیه کمر یا گردن: درد ممکن است به ناحیههای دیگر مانند پاها یا دستها نیز انتشار یابد.
- سوزن سوزن شدن یا خواب رفتگی: احساس سوزن سوزن شدن یا بیحسی در اندامها، به ویژه در پاها یا دستها.
- ضعف عضلانی: ممکن است فرد ضعف در عضلات پاها یا دستها احساس کند.
- مشکلات تعادل و هماهنگی: ممکن است فرد در حفظ تعادل دچار مشکل شود.
- درد هنگام راه رفتن: درد و ناراحتی ممکن است هنگام پیادهروی یا ایستادن برای مدت زمان طولانی افزایش یابد و با نشستن یا خم شدن به جلو کاهش یابد.
- تغییرات در کنترل مثانه یا روده: در موارد شدید، ممکن است فرد مشکلاتی در کنترل مثانه یا روده داشته باشد.
اگر شما یا کسی که میشناسید این علائم را تجربه میکند، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی و درمان مناسب انجام شود.
علل تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی علل و دلایل زیادی دارد. برخی از افراد از ابتدای تولد، با یک کانال نخاعی باریک و کوچک به دنیا می آیند. اما اغلب تنگی های کانال نخاعی زمانی اتفاق می افتد که عاملی باعث کاهش فضای این کانال در ستون فقرات شود. علل تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
خار های استخوانی (رشد بیش از حد استخوان):
غضروف پوشش محافظ مفصل است و اگر تخریب و تجزیه شود، استخوانها شروع به سایش برروی یکدیگر میکنند و اینگونه با رشد بیش از حد استخوان، خار استخوانی تشکیل می شود. خارهای استخوانی روی مهرهها به سمت کانال نخاعی گسترش پیدا می کنند، فضا را باریک میکنند و اعصاب ستون فقرات را تحت فشار قرار می دهند.
دیسک ها همچون بالشتک های نرمی هستند که به عنوان ضربه گیر بین مهره های ستون فقرات عمل می کنند. اگر بخشی از مواد نرم داخلی دیسک به بیرون نشت کند، می تواند به نخاع یا اعصاب نخاعی فشار وارد کند.
رباط های ضخیم شده:
رباط ها نوارهایی قوی هستند که به نگه داشتن مهره های ستون فقرات در کنار هم کمک می کنند. این رباط ها به مرور زمان ممکن است سفت و ضخیم شوند و باعث تنگ شدن کانال نخاعی شوند.
کیست ها و تومورهای نخاعی:
وجود کیستها و تومورهای نخاعی میتواند کانال را باریک کند و بر نخاع و اعصاب آن فشار وارد کند.
آسیب های ستون فقرات:
تصادفات رانندگی و سایر آسیبها میتوانند باعث شکستگی یا جابجایی مهره های ستون فقرات شوند. همچنین گاهی تورم پس از جراحی کمر نیز می تواند بر نخاع یا اعصاب نخاعی فشار وارد کند.
اسکولیوز (انحراف ستون فقرات):
یکی از ناهنجاری های ستون فقرات که میتواند فرد را در معرض خطر تنگی کانال نخاعی قرار دهد، اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات است.
تنگی مادرزادی کانال نخاعی:
گاهی فرد به صورت مادرزادی از ابتدا با کانال نخاعی تنگ و باریک متولد می شود.
به طور کلی اکثر افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی بالای 50 سال سن دارند. اگرچه تغییرات تخریبی نیز می تواند باعث تنگی کانال نخاعی در افراد جوان شود، اما در این افراد اغلب دلایل دیگری این عارضه را ایجاد می کنند مانند تروما، بدشکلی مادرزادی ستون فقرات مانند اسکولیوز و یک بیماری ژنتیکی که بر رشد استخوان و عضلات در سراسر بدن تأثیر می گذارد.

درمان تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی یک وضعیت پزشکی است که در آن فضای کانال نخاعی باریک میشود و میتواند به فشار بر روی نخاع و اعصاب منجر شود. این وضعیت معمولاً به دلیل پیر شدن، آسیب، یا بیماریهای خاصی مانند آرتروز و دیسکهای بینمهرهای ایجاد میشود. درمان تنگی کانال نخاعی به شدت علائم و وضعیت بیمار بستگی دارد و میتواند شامل روشهای غیرجراحی و جراحی باشد.
روشهای غیرجراحی:
- دارو درمانی: استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مسکنها و داروهای شل کننده عضلانی.
- فیزیوتراپی: تقویت عضلات و افزایش انعطافپذیری با هدف کاهش فشار بر روی اعصاب.
- تزریق استروئید: تزریق استروئیدها به ناحیه اطراف نخاع میتواند التهاب را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.
- تغییر سبک زندگی: مشاوره در مورد فعالیتهای روزمره و نحوه انجام حرکات به شیوهای که فشار کمتری به نخاع وارد شود.
روشهای جراحی:
در صورتی که درمانهای غیرجراحی موثر نباشند یا علائم شدید باشند، ممکن است جراحی پیشنهاد شود. برخی از روشهای جراحی شامل:
- لامینکتومی: برداشتن بخشی از مهرهها برای ایجاد فضای بیشتر در کانال نخاعی.
- دیسککتومی: برداشتن دیسکهای بینمهرهای که باعث فشار بر روی اعصاب میشوند.
- فیوژن مهرهای: جوش دادن دو یا چند مهره برای ایجاد ثبات در ناحیه آسیبدیده.
نکات مهم:
- تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.
- مشاوره با پزشک متخصص و انجام آزمایشات لازم برای تعیین بهترین روش درمانی الزامی است.
در نهایت، هر فرد باید تحت نظارت پزشک خود قرار گیرد تا بهترین رویکرد درمانی برای او انتخاب شود.
درمان تنگی کانال نخاعی با فیزیوتراپی
تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis) به وضعیتی اطلاق میشود که در آن کانال نخاعی که نخاع در آن قرار دارد، تنگ میشود و ممکن است به نخاع و اعصاب فشار وارد کند. این وضعیت میتواند منجر به درد، ضعف، بیحسی و مشکلات حرکتی شود. فیزیوتراپی یکی از روشهای مؤثر در مدیریت و درمان این مشکل است.
روشهای فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاعی:
- تمرینات کششی: تمرینات کششی میتوانند به بهبود انعطافپذیری و کاهش فشار بر روی اعصاب کمک کنند. تمریناتی مانند کشش عضلات پایینی کمر، همسترینگ و عضلات لگن میتواند مفید باشد.
- تقویت عضلات: تقویت عضلات پشتی و شکمی میتواند به حمایت بهتر از ستون فقرات کمک کند و از فشار بر روی اعصاب کاسته شود.
- آموزش وضعیت بدنی: آموزش در مورد نحوه نشستن، ایستادن و حرکت صحیح میتواند به کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک کند.
- تحریک الکتریکی: در بعضی موارد، استفاده از دستگاههای تحریک الکتریکی میتواند به کاهش درد و بهبود عملکرد کمک کند.
- ماساژ درمانی: ماساژ میتواند به تسکین تنش عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه تحت تأثیر قرار گیرد.
- تکنیکهای تنفسی: یادگیری تکنیکهای تنفسی و آرامسازی میتواند به کاهش استرس و درد کمک کند.
- تغییر سبک زندگی: مشاوره در مورد تغییرات در سبک زندگی، از جمله کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی، میتواند به بهبود وضعیت کمک کند.
نکات مهم:
- قبل از شروع هر برنامه فیزیوتراپی، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.
- فیزیوتراپی باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست مجرب انجام شود.
- نتایج ممکن است بسته به شدت تنگی و شرایط فرد متفاوت باشد.
توجه داشته باشید که فیزیوتراپی ممکن است به تنهایی کافی نباشد و در برخی موارد نیاز به رویکردهای درمانی دیگر نیز وجود داشته باشد.
تکنیک های فیزیوتراپی برای درمان تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی، حالتی است که در آن فضای کانال نخاعی باریک میشود و میتواند به عصبهای نخاعی فشار وارد کند. فیزیوتراپی میتواند به کاهش علائم و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به این مشکل کمک کند. در زیر به برخی از تکنیکهای فیزیوتراپی برای درمان تنگی کانال نخاعی اشاره میشود:
- آموزش وضعیت بدنی: آموزش بیمار در مورد نحوه نشستن، ایستادن و راه رفتن صحیح میتواند به کاهش فشار بر روی کانال نخاعی کمک کند.
- ماساژ درمانی: ماساژ میتواند به کاهش درد و تنش عضلانی کمک کند و آرامش را افزایش دهد.
- مدیریت درد: استفاده از تکنیکهای مختلف مانند الکتروتراپی (TENS) میتواند به کاهش درد کمک کند.
- تمرینات هوازی: فعالیتهای هوازی ملایم مانند پیادهروی میتواند به بهبود وضعیت عمومی و کاهش علائم کمک کند.
- تکنیکهای تنفسی و آرامسازی: این تکنیکها به کاهش استرس و تنش کمک کرده و به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک میکنند.
- آب درمانی: تمرینات در آب میتوانند به کاهش فشار بر روی مفاصل و ستون فقرات کمک کنند.
قبل از شروع هر برنامه درمانی، مشاوره با پزشک و فیزیوتراپیست ضروری است تا برنامهای مناسب با وضعیت فردی بیمار تهیه شود.

کلام آخر
درمان تنگی کانال نخاعی با فیزیوتراپی میتواند بهعنوان یک گزینه مؤثر و ایمن در مدیریت این عارضه مطرح شود. با استفاده از برنامههای درمانی مناسب، بیماران میتوانند به بهبود کیفیت زندگی خود دست یابند و از درد و ناراحتیهای ناشی از این مشکل کاسته شود. همچنین، فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات پشتی، بهبود انعطافپذیری و افزایش دامنه حرکتی کمک کند. با این حال، مهم است که بیماران تحت نظر پزشک و فیزیوتراپیست مجرب قرار گیرند تا بهترین نتایج حاصل شود و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری گردد.