عمل جراحی فمور، به خصوص در موارد شکستگیها، تومورها یا آسیبهای شدید، یکی از اقدامات رایج در حوزه اورژانس و جراحیهای ارتوپدی است. پس از انجام این نوع جراحیها، فرآیند بهبودی و بازپروری اهمیت ویژهای دارد تا بیمار بتواند به فعالیتهای روزمره خود بازگردد و از عوارض احتمالی جلوگیری شود. فیزیوتراپی، به عنوان یکی از اصلیترین روشهای توانبخشی پس از عمل فمور، نقش کلیدی در تسریع روند بهبود، بازگرداندن دامنه حرکتی، تقویت عضلات و بهبود تعادل و عملکرد کلی فرد ایفا میکند. این فرآیند، نیازمند برنامهریزی دقیق و همکاری میان بیمار و فیزیوتراپیست است تا بهترین نتایج حاصل شود. با ادامه مقاله از بهترین فیزیوتراپی زنجان همراه باشید.
فیزیوتراپی بعد از عمل شکستگی فمور
روشهای مورد استفاده برای درمان شکستگی استخوان فمور میتواند متفاوت باشد و فیزیوتراپی همیشه پس از درمان اولیه یعنی عمل جراحی ضروری است تا حرکت و تحرک کامل به مچ پا بازگردد و به بیمار کمک کند تا به تمام فعالیتهای روزانه خود بازگردد. پس از اینکه استخوان فمور از درمان اولیه شکستگی بهبود یافت و بیماران وزن را روی پا و مفصل تحمل کردند، یک برنامه فیزیوتراپی بعد از عمل فمور برای تقویت عضلات ، افزایش دامنه حرکتی و افزایش تحرک اجرا میشود. بدون فیزیوتراپی مناسب، عوارضی مانند درد مزمن، التهاب و ضعف ممکن است باعث ایجاد مشکل در راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه شود.

مراحل فیزیوتراپی بعد از جراحی فمور
مرحله فیزیوتراپی بعد از جراحی فمور (عظم ران) اهمیت زیادی در بهبود سریع و بازگشت به فعالیتهای روزمره دارد. در ادامه، مراحل کلی فیزیوتراپی پس از جراحی فمور آورده شده است:
-
مرحله اولیه (روزهای اول تا یک هفته پس از جراحی):
- هدف: کنترل درد و تورم، تثبیت عضلات اطراف، شروع حرکات تنفسی و جلوگیری از لختههای خونی.
- اقدامات: استراحت محدود، تمرینات تنفسی، تمرینات تحرک انگشتان و پاها، بلند کردن پاها و تمرینات تنفسی عمیق.
- محدودیتها: جلوگیری از وزنگذاری بر روی پای جراحیشده تا زمانی که پزشک اجازه دهد.
-
مرحله تثبیت و شروع تمرینات حرکتی (هفته اول تا سه هفته پس از جراحی):
- هدف: شروع حرکت مفصل، کاهش سفتی، و تقویت عضلات اطراف.
- اقدامات: تمرینات کششی ملایم، تمرینات تقویت عضلات ران و باسن، و تمرینات تحرک مفصل ران در محدوده محدود.
- نکته مهم: شروع تمرینات بر اساس دستور پزشک و فیزیوتراپیست، بدون فشار زیاد بر روی استخوان تازهتر.
-
مرحله افزایش تحرک و استحکام (سه هفته تا چند ماه پس از جراحی):
- هدف: افزایش دامنه حرکتی، استحکام عضلات، و بازسازی تعادل و هماهنگی.
- اقدامات: تمرینات مقاومتی، تمرینات تعادلی، و تمرینات پیاده روی با حمایت.
- تمرینات معمول: تمرینات با وزن بدن، تمرینات در آب (در صورت امکان)، و تمرینات تمرکزی بر حرکت مفصل ران.
-
مرحله بازگشت به فعالیتهای روزمره و ورزشی (بیش از چند ماه پس از جراحی):
- هدف: بازیابی کامل قدرت، استقامت، و توانایی انجام فعالیتهای روزمره و ورزشی.
- اقدامات: تمرینات پیشرفتهتر، تمرینات تعادلی و هماهنگی، و تمرینات فعالیتهای خاص ورزشی.
- نکته مهم: پیروی دقیق از برنامه فیزیوتراپی و ارزیابی مجدد توسط پزشک و فیزیوتراپیست قبل از شروع فعالیتهای سنگین.
توصیه مهم: همواره باید تمرینات را تحت نظر فیزیوتراپیست انجام دهید و از انجام تمرینات سنگین یا ناامن خودداری کنید. هرگونه درد غیرعادی، تورم یا محدودیت حرکتی باید به پزشک اطلاع داده شود.
توانبخشی غیر جراحی برای شکستگی استخوان فمور
توانبخشی غیر جراحی برای شکستگی استخوان فمور شامل مجموعهای از تمرینات و مراقبتهای است که هدف آن بهبود قدرت، دامنه حرکتی، و عملکرد عضلات اطراف استخوان شکسته است، بدون نیاز به جراحی. در ادامه، نکات مهم و برنامههای معمول در این نوع توانبخشی آورده شده است:
- استراحت و تثبیت اولیه:
- در مرحله اول، استراحت و کاهش بار روی پا اهمیت دارد.
- استفاده از عصا یا واکر برای جلوگیری از وزنگذاری زیاد بر روی فمور آسیبدیده.
- محافظت و تثبیت محل شکستگی با کمک گچ یا بریس، در صورت نیاز، تحت نظر پزشک.
- کنترل درد و التهاب:
- مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن طبق دستور پزشک.
- یخدرمانی برای کاهش تورم و درد در روزهای اولیه.
- تمرینات شروع کننده (در فاز اولیه):
- تمرینات تنفسی و تنش عضلات برای جلوگیری از لخته شدن خون.
- تمرینات دامنه حرکتی در مفاصل اطراف (مانند زانو و لگن) بدون فشار زیاد بر فمور.
- تمرینات تقویتی و دامنه حرکتی:
- پس از کاهش تورم و کنترل درد، تمرینات آرام برای افزایش دامنه حرکتی مفصلهای اطراف.
- تمرینات تقویت عضلات ران، باسن و کمککننده به راه رفتن، مانند تمرینات با وزن بدن یا مقاومت کم.
- تمرینات پیشرفتهتر و بازسازی:
- تمرینات تعادلی و راه رفتن با کمک تجهیزات کمکی.
- تمرینات مقاومتی برای تقویت عضلات، مانند استفاده از باندهای مقاومتی یا وزنههای سبک.
- آموزش راه رفتن و فعالیتهای روزمره:
- آموزش نحوه راه رفتن صحیح و ایمن.
- افزایش تدریجی فعالیتها و وزنگذاری بر پا، تحت نظر فیزیوتراپیست.
نکات مهم:
- پیروی کامل از دستورات پزشک و فیزیوتراپیست.
- عدم تلاش برای بازگشت سریع به فعالیتهای سنگین یا ورزشهای پرخطر.
- نظارت بر هرگونه تغییر در وضعیت، مانند افزایش درد، تورم یا کبودی.
مدت زمان توانبخشی بسته به شدت شکستگی، نوع آن و واکنش فرد متفاوت است، اما معمولاً چند هفته تا چند ماه طول میکشد تا فرد به فعالیتهای روزمره بازگردد. در صورت هرگونه نگرانی یا تغییر در وضعیت، حتماً با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید.

نکات ایمنی و پیشگیری در فیزیوتراپی بعد از عمل فمور
نکات ایمنی و پیشگیری در فیزیوتراپی بعد از عمل فمور عبارتند از:
- کنترل درد و التهاب: در صورت بروز درد، تورم یا احساس ناپایدار، با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید و تمرینات را متوقف کنید.
- استفاده از وسایل کمکی: در صورت نیاز، از عصا، واکر یا دیگر وسایل کمکی برای حفظ تعادل و کاهش فشار بر فمور استفاده کنید.
- جلوگیری از وارد آمدن فشار زیاد: از خوابیدن و نشستنهای کوتاه مدت و مکرر، و اجتناب از فعالیتهای سنگین و پرتحرک خودداری کنید.
- تمرینات تقویتی و کششی مناسب: تمرینات باید در محدوده ایمنی باشند و توسط فیزیوتراپیست تنظیم شوند تا از آسیب به ناحیه عمل جلوگیری شود.
- رعایت وضعیت بدن: هنگام نشستن، خوابیدن و بلند شدن، وضعیت صحیح بدن را رعایت کنید تا فشار اضافی بر فمور وارد نشود.
- مراقبت از زخم و محل عمل: زخم و محل جراحی را تمیز و خشک نگه دارید و در صورت وجود هرگونه علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- پیگیری منظم: جلسات فیزیوتراپی را به موقع و منظم انجام دهید و هر نوع تغییر در وضعیت خود را به فیزیوتراپیست اطلاع دهید.
- پرهیز از فعالیتهای پرخطر: از انجام فعالیتهایی که ممکن است سبب سقوط یا فشار زیاد بر فمور شوند، خودداری کنید.
در کل، رعایت کامل نکات ایمنی و پیشگیری، نقش مهمی در بهبود سریع و جلوگیری از عوارض پس از عمل فمور دارد.
کلام آخر
در نهایت، فیزیوتراپی پس از عمل فمور نه تنها به کاهش زمان بهبودی کمک میکند، بلکه نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی مانند سفتی مفاصل، ضعف عضلات و مشکلات تعادلی ایفا مینماید. با اجرای برنامههای فیزیوتراپی منظم و مناسب، بیماران میتوانند به سرعت و با کمترین عارضه، به فعالیتهای روزمره و زندگی عادی خود بازگردند. بنابراین، اهمیت بهرهگیری از راهنماییهای تخصصی در فرآیند فیزیوتراپی پس از جراحی فمور نمیتواند نادیده گرفته شود و میتواند تاثیر قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران داشته باشد.