کوتاهی آشیل پا وضعیتی است که تاندون آشیل طول نرمال و مناسبی ندارد و کوتاه تر از حد معمول است. این کوتاهی تاندون باعث می شود که پا مقداری به حالت افتاده بماند و حرکت دادن پا به سمت بالا به تلاش بیشتری نیاز داشته باشد. در این شرایط، فرد بیشتر روی پنجه پا راه می رود و یا می دود. در این مطلب به بررسی علائم، مشکلات همراه و درمان این عارضه خواهیم پرداخت. با فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.

کوتاهی تاندون آشیل چیست؟

تاندون آشیل، بافت رشته ای محکمی می باشد که عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه پا متصل می کند. عضلات گاستروکنمیوس و سولئوس (عضلات ساق پا) در انتهای ساق پا به هم می پیوندند و یک بافت رشته ای را تشکیل می دهند که همان تاندون آشیل است. تاندون آشیل بزرگترین و قوی ترین تاندون بدن است که از استخوان پاشنه تا عضله ساق پا امتداد دارد و در خم‌کردن، حرکت مچ پا و توانایی گذاشتن کف پا روی زمین نقش دارد. تاندون آشیل علی رغم قدرت بالایی که دارد، به دلیل خونرسانی محدود و فشار زیادی که به آن وارد می شود، مستعد آسیب می باشد.

کوتاهی تاندون آشیل باعث می شود که هنگام گذاشتن پا بر روی زمین، تاندون کشیده شود و فشار بیش از حدی روی آن وارد شود؛ در نتیجه‌ی این فشار مضاعف، فرد دچار درد ‌پا و اختلال در الگوی راه رفتن می شود و اغلب روی پنجه پا راه ‌می رود؛ علاوه بر این فرد در دویدن نیز مشکل پیدا می‌کند.

دلایل و علل کوتاهی تاندون آشیل

کوتاهی تاندون آشیل علاوه بر عوامل ارثی، مشکلات عضلانی و استفاده نامناسب از عضلات ممکن است ناشی از بیماری‌های عصبی مختلفی باشد که از سیستم اعصاب مرکزی یا محیطی منشا می گیرند (مانند فلج مغزی، فلج اطفال، اسپینا بیفیدا و دیستروفی عضلانی).

شایع ترین علت کوتاهی تاندون آشیل در خانم ها، پوشیدن کفش های پاشنه بلند به مدت طولانی می باشد. علاوه بر این صافی کف پا نیز می تواند از عوامل ایجاد کننده این عارضه باشد. در کودکان نیز کوتاهی تاندون آشیل می تواند به علت اختلالات رشدی کودک رخ بدهد. همچنین برخی نوزادان نیز ممکن است با این بیماری متولد شوند.

به طور کلی عوامل دخیل در ایجاد کوتاهی تاندون آشیل عبارتند از:

• عوامل مادرزادی
• افزایش سن
• برخی بیماری ها (مثل روماتیسم، دیابت، مشکلات تیروئید، کلسترول بالا و …)
• چاقی و اضافه وزن
• فلج مغزی
• ضعف عضلانی
• کف پای صاف
• پوشیدن کفش نامناسب
• مصرف برخی داروها
• افزایش ناگهانی شدت و میزان ورزش
• فعالیت روی سطوح سخت و یا شیبدار
• اوتیسم
• اسپینا بیفیدا
• فلج اطفال

همچنین احتمال بروز این مشکل در ورزش های زیر بیشتر است:

• دویدن
• رقص
• فوتبال
• بسکتبال
• بیسبال
• اسکواش
• تنیس
• والیبال

علائم کوتاهی تاندون آشیل

کوتاهی آشیل می تواند باعث درد و ناراحتی زیادی شود؛ اما به طور کلی علائم کوتاهی تاندون آشیل عبارتند از:

• درد پاشنه پا
• درد روی تاندون آشیل (خصوصا هنگام راه رفتن یا دویدن)
• سفتی و خشکی پا هنگام صبح
• درد تاندون آشیل هنگام لمس آن
• گرفتگی و درد صبحگاهی در ساق و یا پاشنه پا
• مشکل در روی زمین گذاشتن پاشنه پا
• احساس ضعف در عضلات ساق پا
• راه رفتن روی پنجه پا
• تورم در پشت پا

درمان کوتاهی تاندون آشیل

آسیب های جزئی تا متوسط تاندون آشیل به خودی خود بهبود پیدا می کنند. درمان های غیرجراحی برای کوتاهی تاندون آشیل در صورت تشخیص به موقع و درمان سریع مؤثر هستند و می‌توانند منجر به کاهش علائم کوتاهی تاندون و کاهش درد و سفتی عضلات شوند. البته بازم به ذکر است در برخی موارد جهت بهبود دائمی و کامل، انجام جراحی ضرورت دارد. اگر کوتاهی تاندون آشیل شدید باشد و درمان های غیرجراحی نتیجه مطلوبی نداشته باشند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

روش‌های غیرجراحی مختلفی برای درمان کوتاهی تاندون آشیل پا وجود دارد که عبارتند از:

استراحت پا

اولین قدم این است که از انداختن وزن بدنتان روی پاها خودداری کنید و با این کار به پاهایتان استراحت دهید.

بالا نگه داشتن پاها

هنگام نشستن یا دراز کشیدن، پاهای خود را با گذاشتن روی بالش بالا نگه دارید.

استفاده از یخ

هر چند ساعت یکبار به مدت 20 دقیقه یک کیسه یخ روی محل درد و ناحیه آسیب دیده بگذارید.

استفاده از مسکن ها

داروهای مسکن مثل ایبوپروفن و ناپروکسن و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAID) می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

کفی بالابرنده پاشنه

ممکن است پزشک شما توصیه کند که از یک کفی بالابرنده پاشنه پا در کفش خود استفاده کنید که در نهایت این کار از کشش تاندون آشیل جلوگیری می کند.

بریس و اسپلینت ها

جهت درمان کوتاهی و التهاب تاندون آشیل می توان از انواع آتل، بریس و اسپلینت های مخصوص استفاده کرد. این موارد از تاندون آشیل پشتیبانی می کنند، درد را کاهش می دهند و از آسیب بیشتر تاندون جلوگیری می کنند. البته لازم به ذکر است که برای درمان موثر نباید تنها به استفاده از بریس و اسپیلنت اکتفا کنید و برای گرفتن بهترین نتیجه، باید استفاده از آنها رابا یک برنامه تمرینی مناسب همراه کنید که معمولا توسط یک فیزیوتراپیست مجرب طراحی می شود.

فیزیوتراپی

یکی از موثرترین و بی خطرترین درمان های کوتاهی تاندون آشیل، فیزیوتراپی است که معمولاً شامل ترکیبی از تمرینات و تکنیک‌های مختلف می باشد؛ تکنیک هایی مانند ماساژ بافت عمیق، کشش، حرکت مفصل، الکتروتراپی و تمرین درمانی. این تکنیک‌ها می‌توانند نهایتا منجر به بهبود انعطاف‌پذیری، کاهش تنش در عضلات ساق پا، بهبودی تاندون و کاهش علائم شما شوند.

ورزش و تمرین درمانی

انجام مداوم تمرینات کششی و تقویتی مناسب می تواند در اکثر موارد به درمان کوتاهی تاندون آشیل کمک کند. این تمرینات توسط فیزیوتراپیست شما طراحی می شوند و به شما آموزش داده می شوند.

بوتاکس

تزریق بوتاکس می‌تواند به عنوان یک روش درمانی برای کوتاهی تاندون‌ها به کار برود. بوتاکس باعث شل شدن اسپاسم عضلانی و کاهش فشار روی تاندون‌ها می‌شود، که می‌تواند به افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کند. با این حال، این روش ممکن است نیازمند انجام چندین دوره تزریق باشد تا نتایج مطلوب برای شما حاصل شود.گاهی اوقات ممکن است پزشک شما استفاده از بریس پس از تزریق بوتاکس را توصیه کند تا با استفاده از ثبات بیشتر، به حفظ و بهبود وضعیت قرارگیری مناسب عضو کمک کند و از بازگشت تنش به تاندون‌ها جلوگیری کند. مشورت با پزشک معالج برای دریافت بهترین راهنمایی در این زمینه ضروری می باشد.

جراحی کوتاهی تاندون آشیل

اگر روش های غیرجراحی، قادر به درمان کوتاهی آشیل پا نباشند ممکن است به جراحی نیاز باشد. جراح، بر اساس سن بیمار، سطح فعالیت و دیگر عوامل، بهترین روش را برای جراحی تاندون انتخاب می کند.

در طی جراحی تاندون آشیل، برش های کوچکی روی قسمت پشتی مچ پا و امتداد طول تاندون ایجاد می کنند که در هنگام التیام آن ها طول تاندون نیز بیشتر می شود. انجام این جراحی به افزایش افزایش طول تاندون کمک می کند و به این طریق نوع راه رفتن، ایستادن و دیگر مشکلات فرد نیز بهبود پیدا می کند.

روش های جراحی که برای درمان این آسیب وجود دارند بسیار متنوع می باشند؛ برخی از آن ها فرایندی کم تهاجمی محسوب می شوند و گروهی دیگر به صورت سنتی و باز می باشند. برخی از روش ها نیاز به کاشت ابزار در بدن دارند و گروهی احتیاجی به این کار ندارند. بنابراین روش درمان در تمامی افراد یکسان نیست.

کلام آخر

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار این عارضه هستید، بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. اگر روش های غیرجراحی نتوانند کوتاهی تاندون آشیل پا را درمان کنند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. بنابراین بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه درمانی را برای بهبودی مشکل خود انتخاب کنید.