سندرم تونل کوبیتال یک اختلال عصبی است که زمانی رخ می‌دهد که عصب اولنار در ناحیه آرنج تحت فشار قرار گیرد. این عصب مسئول کنترل حرکت و احساس در انگشتان کوچک و نیمه انگشت حلقه است و آسیب به آن می‌تواند باعث بروز علائمی همچون بی‌حسی، درد، ضعف و کاهش دقت حرکات انگشتان شود. این سندرم می‌تواند به‌دلیل عوامل مختلفی مانند فشار طولانی‌مدت بر آرنج، آسیب‌های فیزیکی، حرکات تکراری، یا آرتروز مفصل آرنج به وجود آید. تشخیص دقیق این سندرم از طریق تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات تخصصی مانند نوار عصب و عضله (EMG) و تصویربرداری انجام می‌شود. تشخیص به‌موقع این اختلال می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت آسیب عصبی و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند. در ادامه به بررسی تشخیص سندرم تونل کوبیتال می پردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم همراه باشید.

تشخیص سندرم تونل کوبیتال

سندرم تونل کوبیتال(Cubital Tunnel Syndrome) یک اختلال است که در نتیجه فشردگی یا تحریک عصب اولنا (عصب الینار) در ناحیه تونل کوبولتر در مچ دست و آرنج رخ می‌دهد. این عارضه معمولاً باعث درد، بی‌حسی و ضعف در ناحیه دست و انگشتان می‌شود، به ویژه انگشت کوچک و نیمه داخلی انگشت حلقه.

🩺 سندرم تونل کوبیتال چیست؟

• این سندرم وقتی ایجاد میشه که عصب اولنار (عصب آرنج یا “عصب موزیکال” معروف) توی ناحیه آرنج، جایی که از داخل “تونل کوبیتال” می‌گذره، تحت فشار یا تحریک قرار بگیره.

• علائمش معمولاً بی‌حسی، گزگز یا درد در انگشت کوچک و نیمه‌ی انگشت حلقه و ضعف در دست هست.

---

🩻 روش‌های تشخیص سندرم تونل کوبیتال:

۱. بررسی علائم بالینی

• پزشک اول ازت سؤال می‌کنه:

  • آیا بی‌حسی، گزگز یا درد در انگشت کوچک و حلقه داری؟

  • آیا شبیه برق گرفتن در آرنج یا ساعد احساس می‌کنی؟

  • آیا موقع خم کردن آرنج، علائمت بدتر میشه؟

۲. معاینه فیزیکی

🔹 پزشک ممکنه این تست‌ها رو انجام بده:

• تست تینل (Tinel’s sign):
  با ضربه‌ی ملایم به پشت آرنج، اگر احساس برق یا سوزن‌سوزن شدن در انگشتات کردی → تست مثبته.

• تست فلکسیون آرنج:
  آرنج رو خم میکنی و نگه میداری. اگر بعد از مدتی بی‌حسی یا درد تشدید بشه → مشکوک به سندرمه.

• بررسی قدرت عضلات دست:
  اگر عضلات کوچک دست ضعیف شده باشن، نشونه‌ی فشار مزمن روی عصب هست.

۳. نوار عصب و عضله (EMG / NCV)

• این یکی از قطعی‌ترین تست‌هاست ✅

• نوار عصب بررسی می‌کنه که سرعت انتقال جریان عصبی توی مسیر عصب اولنار چقدره.

• اگر در تونل کوبیتال سرعت کاهش پیدا کرده باشه → تشخیص تایید میشه.

4. MRI یا سونوگرافی عصب

• گاهی پزشک برای دیدن التهاب، ضخیم شدن یا گیر افتادگی عصب، از MRI یا سونوگرافی تخصصی عصب استفاده میکنه.

• مخصوصا اگر شک به تومور، کیست یا مشکلات ساختمانی باشه.

---

خلاصه‌ی سریع 📝

دلایل بروز سندرم تونل کوبیتال

سندرم تونل کوبیتال (Cubital Tunnel Syndrome) زمانی رخ می‌دهد که عصب اولنار (عصب کوبیتال) در ناحیه آرنج فشرده یا تحت فشار قرار گیرد. دلایل بروز این سندرم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

📍 دلایل اصلی سندرم تونل کوبیتال:

۱. فشار طولانی‌مدت روی آرنج

• تکیه دادن طولانی آرنج روی میز، صندلی یا هر سطح سخت → باعث فشار مستقیم روی عصب اولنار میشه.

۲. خم شدن مکرر یا طولانی آرنج

• مثلا نگه داشتن گوشی برای مدت زیاد، تایپ کردن طولانی، یا کارهای دستی سنگین.

• خم شدن زیاد، تونل کوبیتال رو تنگ می‌کنه و به عصب آسیب میزنه.

۳. ضربه یا آسیب مستقیم به آرنج

• ضربه ناگهانی به پشت آرنج (جایی که “عصب خنده” قرار داره) → میتونه باعث تحریک یا التهاب عصب بشه.

۴. آرتروز یا تغییر شکل مفصل آرنج

• ساییدگی یا بدشکلی مفصل آرنج (مثلاً بعد از شکستگی یا آرتروز) باعث فشار غیرطبیعی روی عصب میشه.

۵. حرکات تکراری

• افرادی که شغل یا فعالیت‌های ورزشی خاصی دارن (مثل نجاران، موسیقیدانان، تایپیست‌ها، یا ورزشکاران رزمی) که حرکات زیاد آرنج دارن، در معرض خطر بیشتری هستن.

۶. التهاب یا تورم در اطراف عصب

• التهاب بافت‌های نرم اطراف تونل (مثل بورسیت یا ورم‌های موضعی) فضای عصب رو تنگ می‌کنه.

۷. تومور، کیست یا رشد غیرطبیعی

• ندرتاً، وجود تومور یا کیست در اطراف تونل کوبیتال باعث فشار بر عصب میشه.

۸. اختلالات سیستمیک

• بیماری‌هایی مثل دیابت می‌تونن باعث آسیب‌پذیری بیشتر اعصاب (از جمله عصب اولنار) بشن.

---

✨ خلاصه‌ی تصویری ساده:

---

🔥 نکته‌ی مهم:

خیلی از موارد سندرم تونل کوبیتال قابل پیشگیری هست، مثلاً با تغییر وضعیت آرنج موقع کار، استراحت‌های کوتاه، ورزش‌های کششی و اصلاح ارگونومی محیط کار.

علائم سندرم تونل کوبیتال

سندرم تونل کوبیتال (Cubital Tunnel Syndrome) یک اختلال است که در نتیجه فشرده شدن عصب مرکزی در ناحیه تونل کوبیتال واقع در ناحیه آرنج رخ می‌دهد. علائم این سندرم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. بی‌حسی و گزگز

• کجا؟ انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه دست.

• چه زمانی؟ معمولاً هنگام خم بودن آرنج (مثلاً موقع صحبت با تلفن یا خوابیدن).

---

۲. درد در ناحیه آرنج

• درد ممکنه در پشت آرنج (دقیقا جایی که عصب رد میشه) حس بشه.

• گاهی اوقات درد میتونه به ساعد یا حتی دست هم تیر بکشه.

---

۳. ضعف در دست

• ممکنه متوجه بشی که گرفتن اشیا سخت شده یا دستت سریع خسته میشه.

• مثلا باز کردن درب شیشه‌ای یا نگه داشتن کیف برات سخت‌تر بشه.

---

۴. کاهش دقت حرکات انگشتان

• به خصوص حرکات ظریف مثل تایپ کردن، نواختن موسیقی یا بستن دکمه لباس دچار مشکل میشه.

---

۵. احساس ورم یا تورم (بدون تورم واقعی)

• بعضی افراد حس می‌کنند که انگشتان ورم کرده، ولی وقتی نگاه میکنی، ظاهراً ورمی وجود نداره.

---

۶. افتادن اشیا از دست

• در موارد شدیدتر، ممکنه چیزها راحت از دستت بیفته چون عصب آسیب دیده نمیتونه عضلات دست رو به خوبی کنترل کنه.

---

۷. آتروفی عضلانی (در مراحل پیشرفته)

• اگر فشار به عصب مدت زیادی ادامه پیدا کنه و درمان نشه، عضلات دست به ویژه در سمت انگشت کوچک شروع به لاغر شدن (آتروفی) میکنن.

---

✨ جدول خلاصه علائم:

---

🔥 نکته‌ی مهم:

علائم معمولاً شب‌ها یا هنگام کار با آرنج خم شده (مثل موبایل گرفتن یا رانندگی طولانی) بدتر میشه.
اگر علائم طولانی شد یا پیشرفت کرد، حتماً باید به متخصص یا فیزیوتراپیست مراجعه کنی تا جلوی آسیب دائمی گرفته بشه.

بیشتر بخوانید: علت بروز سندرم تونل کارپال

درمان سندرم تونل کوبیتال

درمان سندرم تونل کوبیتال بستگی به شدت علائم و مدت زمان آسیب به عصب داره. خوشبختانه، اکثر موارد با درمان‌های غیرجراحی بهبود پیدا می‌کنند. در اینجا روش‌های مختلف درمان سندرم تونل کوبیتال رو توضیح میدم:

---

1. درمان‌های خانگی و اصلاح رفتار

⚡ استراحت و اجتناب از فشار روی آرنج

• اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث خم شدن طولانی مدت آرنج میشن (مثل نگه داشتن گوشی برای مدت طولانی یا تایپ کردن زیاد) می‌تونه به کاهش فشار روی عصب کمک کنه.

⚡ استفاده از آتل آرنج

• آتل شبانه: این آتل‌ها آرنج رو در حالت صاف نگه می‌دارن و فشار روی عصب رو کاهش میدن.

• استفاده از آتل موقع خوابیدن به پیشگیری از خم شدن غیرارادی آرنج کمک می‌کنه و عصب استراحت می‌کنه.

---

2. درمان فیزیکی (فیزیوتراپی)

⚡ تمرینات کششی و تقویتی

• تمرینات کششی برای عضلات اطراف آرنج: این تمرینات به کاهش فشار بر عصب اولنار کمک می‌کنه.

• تقویت عضلات ساعد و مچ دست: با تقویت عضلات، به کاهش فشار روی عصب و بهبود عملکرد دست کمک میشه.

⚡ ماساژ درمانی

• ماساژ نرم اطراف آرنج و ساعد می‌تونه به کاهش گرفتگی عضلات و بهبود جریان خون در این ناحیه کمک کنه.

 حرکات اصلاحی

• فیزیوتراپیست‌ها به شما آموزش می‌دهند که چگونه حرکات صحیح را انجام دهید تا فشار روی عصب کمتر بشه.

---

3. درمان دارویی

⚡ داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

• داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تونن به کاهش التهاب و درد کمک کنند.

⚡ استفاده از کرم‌ها یا ژل‌های ضد التهاب

• کرم‌های موضعی برای کاهش درد و التهاب مفصل استفاده می‌شن.

---

4. درمان‌های پیشرفته‌تر

⚡ تزریق کورتیکواستروئید

• در موارد شدید، تزریق داروهای ضد التهاب (مثل کورتیکواستروئید) به ناحیه آرنج می‌تونه به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنه.

⚡ الکتروتراپی (TENS)

• در این روش از جریان‌های الکتریکی برای تحریک عصب و کاهش درد استفاده میشه.

---

5. جراحی (در موارد شدید)

اگر علائم با درمان‌های غیرجراحی برطرف نشوند و فشار به عصب باعث آسیب دائمی به آن شود، ممکنه جراحی لازم باشه. روش‌های جراحی شامل:

⚡ آزادسازی عصب (Nerve Decompression)

• در این روش جراح با برداشتن بافت‌هایی که روی عصب فشار میارن، فضای بیشتری برای عصب ایجاد می‌کنه.

⚡ انتقال عصب (Nerve Transposition)

• اگر آزادسازی عصب کافی نباشه، ممکنه جراح عصب اولنار رو از تونل کوبیتال به یک موقعیت متفاوت منتقل کنه تا از فشار بیشتر جلوگیری بشه.

---

6. زمان بهبودی و پیشگیری

• بهبودی معمولاً چند هفته یا ماه طول می‌کشه، بستگی به شدت آسیب و نوع درمان داره.

• پس از درمان، برای جلوگیری از عود مجدد سندرم، مهمه که از فعالیت‌هایی که فشار زیادی روی آرنج ایجاد می‌کنند، اجتناب کنی و حرکات اصلاحی رو به طور منظم انجام بدی.

---

✅ چک لیست درمانی:

کلام آخر

تشخیص زودهنگام سندرم تونل کوبیتال از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این اختلال در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب‌های دائمی به عصب اولنار و مشکلات جدی در عملکرد دست شود. با استفاده از روش‌های تشخیصی مناسب مانند معاینه فیزیکی، نوار عصب و عضله و تصویربرداری، می‌توان این سندرم را به‌دقت شناسایی کرد و درمان‌های مؤثری از جمله فیزیوتراپی، استفاده از آتل، داروهای ضد التهاب و در موارد شدید جراحی را برای کاهش فشار بر عصب آغاز کرد. توجه به علائم اولیه و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه بیماری می‌تواند به بهبود سریع‌تر و جلوگیری از آسیب‌های دائمی به عصب و عضلات دست کمک کند.