علت ایجاد انگشت چکشی : انگشت چکشی یک انقباض یا خم شدن انگشت در محل مفصل اول آن است که در اصطلاح به آن مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال گفته می شود. این خم شدن باعث می شود انگشت ظاهر حرف V وارونه در هنگام مشاهده آن از پهلو داشته باشد. این مشکل می تواند هر یک از انگشتان را تحت تاثیر خود قرار دهد، اما این شرایط معمولاً در انگشت دوم تا پنجم پا یا انگشتان کوچکتر مشاهده می شود.در ادامه به بررسی علت ایجاد انگشت چکشی میپردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم همراه باشید.
علت ایجاد انگشت چکشی
🦶 علت ایجاد “انگشت چکشی” (Hammer Toe)
انگشت چکشی یک بدشکلی شایع در انگشتان پا است که در آن بند میانی انگشت (معمولاً انگشت دوم، سوم یا چهارم) خم می‌شود و حالت خمیده یا چکشی به خود می‌گیرد. این وضعیت میتواند دردناک و همراه با تاول، پینه یا مشکل در پوشیدن کفش باشد.
🔍 دلایل اصلی ایجاد انگشت چکشی:
1. 👠 پوشیدن کفش نامناسب
-
کفش‌های تنگ، پاشنه‌بلند یا نوک‌باریک فشار زیادی به انگشتان وارد می‌کنند.
-
انگشت‌ها به‌مرور به حالت خمیده در می‌آیند و این وضعیت ممکن است دائمی شود.
2. 🦵 عدم تعادل عضلات پا
-
عضلات و تاندون‌های انگشت ممکن است دچار کشش یا ضعف شوند.
-
وقتی یکی از عضلات قوی‌تر از بقیه باشد، انگشت در یک حالت غیرعادی خم می‌شود و به مرور در همان حالت باقی می‌ماند.
3. 🧬 عوامل ژنتیکی
-
برخی افراد به‌صورت ارثی ساختار پای خاصی دارند که احتمال ایجاد انگشت چکشی را بیشتر می‌کند (مثلاً کف پای صاف یا قوس زیاد).
4. 🦶 صدمات یا ضربه به انگشت
-
آسیب یا شکستگی انگشتان پا ممکن است منجر به بدشکلی‌های دائمی مانند انگشت چکشی شود.
5. 🧓 افزایش سن
-
با افزایش سن، انعطاف‌پذیری مفاصل و عضلات کاهش می‌یابد و بدشکلی‌های انگشتان بیشتر بروز می‌کند.
6. 🩺 بیماری‌های زمینه‌ای
-
شرایطی مانند:
-
آرتروز
-
دیابت
-
بیماری‌های عصبی و عضلانی (مانند سکته مغزی یا نوروپاتی)
می‌توانند بر روی عملکرد عضلات پا تأثیر بگذارند و منجر به انگشت چکشی شوند.
-
🩹 آیا درمان دارد؟
بله. درمان‌ها شامل:
-
تغییر کفش
-
فیزیوتراپی و تمرینات کششی
-
اسپلینت یا آتل مخصوص
-
در موارد شدید: جراحی اصلاحی
دو نوع اصلی انگشت چکشی
مشکل انگشت چکشی پا بیشتر در بین زنان رواج دارد و مردان کمتر از زنان به این مشکل دچار می شوند. دو نوع اصلی انگشت چکشی به شرح زیر وجود دارد:
انگشت چکشی انعطاف پذیر: این شرایط به دلیل امکان تشخیص و درمان کامل در طول دوره شکل گیری، کمتر باعث ایجاد مشکلات جدی برای بیمار می شود. به علت وجود قابلیت حرکتی در محل مفصل، در اصطلاح به این شرایط انگشت چکشی انعطاف پذیر گفته می شود.
انگشت چکشی سخت: موارد مشاهده این مشکل بیشتر از انگشت چکشی انعطاف پذیر است و مشکلات جدی تری را برای بیمار به همراه دارد. انگشت چکشی سخت را می توان در بین بیماران مبتلا به آرتروز شدید که بسیار دیر برای استفاده از روش های درمانی حرفه ای اقدام کرده اند، مشاهده کرد. تاندون ها در موارد ابتلا به انگشت چکشی سخت، سفت شده و مفصل انگشت در موقعیت نامناسب قرار گرفته و بی حرکت می شود. به این ترتیب لازم است از عمل جراحی برای درمان بیمار استفاده شود.
موارد مشاهده این مشکل بیشتر از انگشت چکشی انعطاف پذیر است و مشکلات جدی تری را برای بیمار به همراه دارد. انگشت چکشی سخت را می توان در بین بیماران مبتلا به آرتروز شدید که بسیار دیر برای استفاده از روش های درمانی حرفه ای اقدام کرده اند، مشاهده کرد. تاندون ها در موارد ابتلا به انگشت چکشی سخت، سفت شده و مفصل انگشت در موقعیت نامناسب قرار گرفته و بی حرکت می شود. به این ترتیب لازم است از عمل جراحی برای درمان بیمار استفاده شود.
علائم و نشانه‌های انگشت چکشی چیست؟
انگشت چکشی پا خود را به صورت یک خمیدگی غیرمعمول در یک یا چند انگشت پا نشان می‌دهد. خمیدگی که معمولاً در مفصل انگشت‌ها اتفاق می‌افتد و میتواند باعث ایجاد درد و ناراحتی برای فرد هنگام تکان دادن پا شود. همچنین ممکن است در پای خود میخچه یا پینه ببینید که در اثر سایش پا به کفش به وجود می‌آید.
علت ایجاد انگشت چکشی پا
علت انگشت چکشی پا معمولاً به موارد زیر مربوط می‌شود:
نوع کفش: پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند یا کفش‌هایی که باریک هستند و فضای کمی در قسمت انگشت‌ها دارند، باعث می‌شود انگشتان پا در کفش صاف نباشند. در نتیجه انگشت‌ها در کفش خم شده و ممکن است حتی هنگامی که کفش نپوشیده‌اید، انگشت‌تان خم شود.
جراحت: وارد شدن ضربه یا هرگونه جراحت که باعث شکستگی، فشار و خم‌شدن انگشت پا شود، میتواند باعث بروز بیماری انگشت چکشی پا شود.
تعادل غیرطبیعی عضلات انگشت: هنگامی که عضلات انگشت پا تعادل طبیعی نداشته باشند، ثبات ناحیه کف و انگشتان پا از بین می‌رود. در نتیجه ممکن است برخی عضلات بیشتر منقبض باشند. این شرایط در مجموع باعث بروز انگشت چکشی پا می‌شود.
همچنین این آسیب در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود. کسانی که انگشت دوم آنها بلندتر از بقیه انگشت‌ها است، در خطر بیشتری برای بروز این آسیب قرار دارند. علاوه بر اینها، ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و آرتیت هم زمینه مساعدی برای ابتلا به انگشت چکشی فراهم می‌کنند. ضمن اینکه نباید از عامل وراثت هم در ابتلا به آن غافل شد.
نحوه تشخیص انگشت چکشی
فیزیوتراپیست پس از بررسی علامت ها می تواند برنامه‌ی مناسبی برای درمان بیمار انتخاب کند. خدماتی مانند الکتروتراپی و اولتراسوند، تکار، لیزر، طب سوزنی ،ماساژتراپی ،کامپرشن تراپی و منوال تراپی در تخصصی ترین فیزیوتراپی زنجان میتواند به کاهش درد و التهاب ناحیه کمک نموده، همچنین باعث افزایش سرعت ترمیم قسمت آسیب دیده شوند.
درمان خانگی انگشت چکشی پا
درمان خانگی انگشت چکشی پا (Hammer Toe) در مراحل اولیه (وقتی هنوز مفصل انگشت سفت و غیرقابل‌حرکت نشده) بسیار مؤثر است و میتواند از پیشرفت بدشکلی و نیاز به جراحی جلوگیری کند. در ادامه درمان‌های خانگی مؤثر را معرفی می‌کنم:
🦶 1. استفاده از کفش مناسب
-
کفش باید:
-
پنجه‌ی پهن داشته باشد (فضای کافی برای انگشتان)
-
پاشنه‌ی کوتاه (کمتر از ۳ سانتی‌متر) داشته باشد
-
انعطاف‌پذیر و راحت باشد
-
-
از پوشیدن کفش‌های نوک‌تیز، پاشنه‌بلند یا خیلی تنگ پرهیز کنید
🧘 2. تمرینات کششی و تقویتی برای انگشتان پا
تمرینات پیشنهادی:
-
کشش انگشت چکشی با دست:
انگشت خم‌شده را با دست به آرامی به حالت صاف بکشید و چند ثانیه نگه دارید (روزی چند بار). -
جمع کردن حوله با انگشتان پا:
یک حوله روی زمین بیندازید و سعی کنید آن را با انگشتان پا جمع کنید. -
چنگ زدن به توپ یا سنگ‌ریزه:
توپ کوچک یا تیله را با انگشتان پا بردارید و رها کنید. -
راه رفتن با پای برهنه روی سطح نرم (مثلاً فرش یا شن)
❄️ 3. کمپرس سرد
اگر ناحیه‌ی انگشت دردناک یا ملتهب است:
-
روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یخ روی ناحیه بگذارید تا درد و التهاب کاهش یابد.
🩹 4. استفاده از پد، آتل یا محافظ انگشت
-
در داروخانه‌ها پدها یا آتل‌های مخصوص انگشت چکشی وجود دارند.
-
این ابزارها کمک می‌کنند:
-
انگشت در موقعیت طبیعی قرار بگیرد
-
فشار از روی انگشت برداشته شود
-
از بدتر شدن بدشکلی جلوگیری شود
-
💊 5. داروهای ضد درد در صورت نیاز
-
اگر درد وجود دارد، می‌توان از داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد (طبق دستور پزشک یا بروشور دارو).
🍽️ 6. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
اگر انگشت چکشی ناشی از بیماری‌هایی مثل دیابت، آرتروز یا نوروپاتی است، باید حتماً کنترل این بیماری‌ها جدی گرفته شود.
⚠️ نکته مهم:
در مراحل پیشرفته که انگشت دیگر صاف نمی‌شود یا درد مداوم دارید، درمان خانگی کافی نیست و باید به پزشک (ارتوپد یا متخصص پا) مراجعه کنید. در موارد شدید ممکن است جراحی اصلاحی نیاز باشد.
درمان انگشت چکشی با ورزش
ورزش‌های مشخصی وجود دارند که می‌توانند عضلات پای شما را کشش داده و آنها را تقویت کنند. پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد انگشت پای خود را به آرامی کشش دهید یا با استفاده از انگشت خود اقدام به برداشتن اجسام کوچک کنید. تمرین دیگری که در این زمینه برای تقویت عضلات کف پا کاربرد دارد، جمع‌کردن حوله به کمک انگشت پا است. برای انجام این تمرین هم کافی است یک حوله را زیر پای خود بیندازید و سعی کنید با انگشتان خود آن را جمع کنید
پیشگیری
برای پیش گیری از ایجاد مشکل انگشت چکشی یا جلوگیری از ایجاد آن می توان اقدامات زیر را انجام داد:
- پوشیدن کفش های محافظ به منظور جلوگیری از مشکل. انگشت چکشی اغلب با عملکرد نامناسب و بطور خاص صاف بودن کف پا ایجاد می شود.
- پوشیدن کفش های طبی تجویز شده توسط پزشک متخصص. استفاده از سایر لوازم طبی نیز می تواند از ایجاد این مشکل یا پیشرفت آن جلوگیری نماید.
- اجتناب از پوشیدن کفش های باریک. استفاده از کفش های دارای سر پنجه پهن می توانند باعث کاهش فشار به انگشتان شود.
چه عواملی میتواند باعث علت ایجاد انگشت چکشی شود؟
انگشت چکشی یک وضعیت ناهنجاری است که وقتی انگشتان شما به صورت خمیده یا انحنا شده به سمت داخل یا بیرون از دست شما می‌باشد. این وضعیت میتواند از تولد باشد یا به دنبال آسیب یا بیماری‌های مختلفی باشد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث علت ایجاد انگشت چکشی شوند، که شامل موارد زیر می‌شود:
1. تنش و فشار مداوم: استفاده بیش از حد از انگشتان و دست‌ها برای انجام فعالیت‌های روزمره میتواند باعث تنش و فشار مداوم بر روی انگشتان شود که ممکن است منجر به انگشت چکشی شود.
2. آسیب‌های ورزشی: انجام ورزش‌هایی که نیاز به استفاده از انگشتان دارد، مانند ورزش‌های راک‌کلایمینگ یا فوتبال، میتواند باعث آسیب و ایجاد انگشت چکشی شود.
3. بیماری‌های مرتبط با مفاصل: برخی بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید و آرتریت ترشحی میتواند باعث تغییر شکل و وضعیت انگشتان شود.
4. تنش عضلانی: تنش و فشار مداوم بر روی عضلات دست و انگشتان میتواند باعث ایجاد انگشت چکشی شود.
5. عوارض جراحی: بعضی از عمل‌های جراحی مانند جراحی مفصل دست ممکن است باعث ایجاد انگشت چکشی شوند.
با توجه به این عوامل، مهم است که به بهداشت انگشتان خود توجه کنید و در صورت وجود هرگونه علائم ناهنجاری یا درد، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
عامل های خطر انگشت چکشی
انگشت چکشی یک وضعیت جسمی است که اغلب به علت فشار و فشرده شدن مواضع مختلف دست و انگشتان ایجاد می شود. این وضعیت ممکن است به دلیل استفاده از ابزارهای دستی یا فعالیت های مکرری که نیاز به انعطاف پذیری بالا دست و انگشتان دارد، ایجاد شود. عامل های خطر مختلفی وجود دارند که می توانند باعث ایجاد انگشت چکشی شوند، از جمله:
1. استفاده از ابزارهای دستی: استفاده مکرر و یا بدرستی از ابزارهای دستی مانند چکش، پیچ گوشتی و … می تواند به فشار و فشرده شدن انگشتان منجر شود.
2. فعالیت های مکرر: انجام فعالیت های مکرری که نیاز به انعطاف پذیری بالای دست و انگشتان دارد، می تواند باعث ایجاد انگشت چکشی شود. به عنوان مثال، انجام کارهای دقیق و دستی مانند دوخت و بافندگی.
3. بیماری های مرتبط: برخی از بیماری ها مانند آرتریت، دیابت و بیماری های عضلانی-اسکلتی می توانند باعث ایجاد انگشت چکشی شوند یا این بیماری ها را تشدید کنند.
4. عوامل ژنتیکی: برخی از افراد ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، از جمله ساختار انگشتان و دست هایشان، بیشتر به خطر ابتلا به انگشت چکشی باشند.
5. عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند فشار و فشرده شدن مواضع مختلف دست و انگشتان به عنوان نتیجه انجام کارهای روزمره و حرفه ای، می تواند باعث ایجاد انگشت چکشی شوند.
به طور کلی، این عوامل خطر می توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث ایجاد انگشت چکشی شوند. برای پیشگیری از این وضعیت، اهمیت دارد که از استفاده صحیح ابزارهای دستی، انجام تمرین های انعطاف پذیری دست و انگشتان و مراقبت های پزشکی مناسب برای بیماری های مرتبط، اطمینان حاصل شود.
کلام آخر
انگشت چکشی اغلب در اثر ترکیبی از عوامل مکانیکی، عضلانی و ساختاری به‌وجود می‌آید که در بسیاری از موارد قابل پیشگیری یا کنترل است. استفاده از کفش‌های مناسب، توجه به وضعیت پا، و درمان به‌موقع بیماری‌های زمینه‌ای میتواند از پیشرفت این عارضه جلوگیری کند. در صورت بروز، درمان‌های غیرجراحی در مراحل اولیه و مداخلات جراحی در موارد پیشرفته می‌توانند عملکرد پا را بهبود داده و کیفیت زندگی فرد را افزایش دهند. آگاهی از علل و نشانه‌های اولیه انگشت چکشی، کلید پیشگیری و درمان موفق آن است.