علائم لوردوز چیست؟ فرد مبتلا به لوردوز ممکن است دارای انحنای بیش از حد به سمت داخل کمر باشد. لوردوز به انحنای بیش از حد ستون فقرات به سمت داخل اشاره دارد. برخی افراد این وضعیت را swayback می نامند. لوردوز اغلب در قسمت پایین کمر رخ می دهد که در این صورت متخصصان بهداشت از آن به عنوان لوردوز کمری یاد می کنند. اگر در گردن رخ دهد، نام پزشکی آن لوردوز گردنی است.

گاهی اوقات، داشتن نوع دیگری از انحنای ستون فقرات باعث می شود که بدن برای جبران عدم تعادل موجود، لوردوز ایجاد کند. در ادامه به برسی بیشتر علائم لوردوز چیست؟ میپردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.

علائم لوردوز چیست؟

لوردوز (Lordosis) به قوس بیش از حد ستون فقرات به سمت داخل (معمولاً در ناحیه کمر و گاهی گردن) گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند طبیعی باشد (زیرا مقدار کمی قوس در کمر طبیعی است) یا به‌صورت غیرطبیعی و مشکل‌زا بروز کند.

علائم لوردوز غیرطبیعی عبارت‌اند از:

• تغییر شکل ظاهری ستون فقرات:

  • قوس بیش از حد در کمر به‌طوری که باسن به سمت عقب برجسته به نظر می‌رسد.

  • در حالت ایستاده، شکم به جلو و باسن به عقب متمایل است.

• درد و ناراحتی:

  • درد کمر یا گردن (بسته به محل لوردوز).

  • درد هنگام حرکت یا انجام فعالیت‌های بدنی.

• کاهش دامنه حرکتی:

  • مشکل در خم شدن به جلو یا عقب.

• انقباض یا گرفتگی عضلات:

  • احساس کشیدگی یا اسپاسم در عضلات کمر.

• در موارد شدید:

  • بی‌حسی، ضعف یا گزگز در پاها (اگر به اعصاب فشار وارد شود).

⚠️ توجه: داشتن مقدار کمی لوردوز طبیعی است، اما اگر قوس کمر خیلی زیاد باشد یا همراه با درد و علائم عصبی باشد، نیاز به بررسی توسط پزشک (ارتوپد یا متخصص ستون فقرات) وجود دارد.

روش های درمانی بیماری لوردوز

درمان لوردوز (قوس غیرطبیعی ستون فقرات) بسته به شدت، علت زمینه‌ای و علائم بیمار متفاوت است. هدف اصلی درمان، کاهش درد، اصلاح وضعیت بدن و جلوگیری از پیشرفت قوس غیرطبیعی است.

🔹 روش‌های درمانی لوردوز

1. روش‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه)

   • فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی

     • تقویت عضلات شکم و کمر برای حمایت بهتر از ستون فقرات.

     • تمرینات کششی برای عضلات ران و لگن (که گاهی باعث تشدید لوردوز می‌شوند).

   • اصلاح وضعیت بدن

     • آموزش نحوه صحیح ایستادن، نشستن و خوابیدن.

   • کاهش وزن

     • در صورت اضافه‌وزن، کم کردن وزن فشار روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد.

   • داروها

     • مسکن‌های ساده (مثل استامینوفن یا ایبوپروفن) برای کنترل درد.

   • بریس (کمربند طبی)

     • در کودکان و نوجوانانی که ستون فقرات در حال رشد است یا در موارد خاص در بزرگسالان.

2. روش‌های جراحی

   • فقط در موارد شدید و زمانی که قوس غیرطبیعی باعث فشردگی نخاع یا اعصاب، درد مقاوم به درمان یا اختلال حرکتی جدی شود.

   • جراحی شامل اصلاح و تثبیت ستون فقرات با پیچ و میله است.

3. روش‌های کمکی و سبک زندگی

   • ورزش‌های سبک مثل شنا و پیاده‌روی برای تقویت عضلات بدون فشار اضافی.

   • یوگا یا پیلاتس برای افزایش انعطاف‌پذیری و تعادل عضلات.

   • استفاده از تشک مناسب برای خوابیدن (نه خیلی نرم و نه خیلی سفت).

⚠️ نکته مهم:
همه‌ی موارد لوردوز نیاز به درمان ندارند. اگر قوس کم باشد و درد یا اختلالی ایجاد نکند، فقط نظارت و اصلاح سبک زندگی کافی است.

بیشتربخوانید …. آناتومی بدن

علل و عوامل خطر در بیماری لوردوز

پزشکان همیشه نمی دانند که چرا لوردوز ایجاد می شود، اما علل و عوامل خطر خاصی وجود دارد. اینها می توانند به پزشک کمک کنند تا لوردوز را به شرح زیر طبقه بندی کند:

1. لوردوز تروماتیک: این آسیب ناشی از آسیب به ستون فقرات، مانند شکستگی است. پوکی استخوان که باعث ضعیف شدن استخوان ها می شود، ممکن است خطر این شکستگی ها را افزایش دهد.
2. لوردوز مادرزادی: این می تواند ناشی از یک بیماری ارثی مانند آکندروپلازی باشد که بر رشد غضروف تأثیر می گذارد. این می تواند به دلیل مشکل در رشد ستون فقرات در دوران کودکی رخ دهد.
3. لوردوز پاسچرال: این حالت به دلیل وضعیت ناهموار ایجاد می شود. داشتن اضافه وزن یا ضعف در عضلات شکم می تواند خطر را افزایش دهد، زیرا هر دو عامل به کمر فشار می آورند.
4. لوردوز عصبی عضلانی: چندین بیماری عصبی عضلانی می تواند باعث لوردوز شود، از جمله دیستروفی عضلانی و فلج مغزی.
5. لوردوز پس از جراحی: این ناشی از عمل جراحی پشت است که باعث می شود ستون فقرات ثبات کمتری داشته باشد، مانند لامینکتومی یا ریزوتومی انتخابی پشتی.
6. لوردوز ثانویه: این ناشی از داشتن یک بیماری دیگر است – احتمالاً نوع دیگری از انحنای ستون فقرات، مانند کیفوز یا اسکولیوز، یا وضعیتی که مفاصل ران را تحت تأثیر قرار می دهد.
7. چاقی: حمل وزن اضافی می تواند باعث شود استخوان ها و ماهیچه ها به سمت عقب متمایل شوند تا تعادل را بهبود بخشد.
8. پوکی استخوان: سن و عوامل دیگر می تواند باعث ضعیف شدن و شکننده شدن استخوان ها شود که ممکن است منجر به انحنای ستون فقرات شود.
9. Spondylolisthesis: این امر باعث می شود که یک مهره به سمت جلو بر روی مهره دیگری بلغزد و می تواند باعث لوردوز، معمولاً در قسمت پایین کمر شود.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به درد کمر هستند؟

درد کمر یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی–عضلانی است و تقریباً هر فردی ممکن است در طول زندگی آن را تجربه کند. اما برخی افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به درد کمر هستند:

🔹 عوامل خطرساز

1. عوامل فردی

   • سن: شایع‌تر در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال و با افزایش سن به دلیل تغییرات دژنراتیو (مثل آرتروز یا دیسک).

   • جنسیت: زنان (به دلیل بارداری، پوکی استخوان و تغییرات هورمونی) بیشتر مستعدند.

   • چاقی و اضافه‌وزن: افزایش فشار روی ستون فقرات.

   • قد بلند یا کوتاه بیش از حد.

2. عوامل شغلی و فعالیتی

   • شغل‌هایی با بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن و چرخش‌های مکرر (مثل کارگران ساختمانی، پرستاران).

   • نشستن طولانی‌مدت پشت میز یا رانندگی بدون وضعیت صحیح بدن.

   • کارهای پر استرس و خسته‌کننده که موجب تنش عضلانی می‌شوند.

3. سبک زندگی

   • بی‌تحرکی و ضعف عضلات کمر و شکم.

   • ورزش‌های شدید یا نادرست (مثل بلند کردن وزنه بدون تکنیک صحیح).

   • مصرف دخانیات (کاهش خون‌رسانی به دیسک‌ها).

4. عوامل پزشکی

   • سابقه‌ی آسیب یا ضربه به ستون فقرات.

   • بیماری‌هایی مثل دیسک کمر، آرتروز، پوکی استخوان، تنگی کانال نخاعی یا اسکولیوز و لوردوز غیرطبیعی.

   • بارداری (به علت افزایش قوس کمر و تغییرات هورمونی).

✅ در واقع، ترکیب عوامل سبک زندگی (مثل نشستن طولانی‌مدت)، شرایط جسمی (مثل چاقی) و بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند فرد را در معرض درد کمر قرار دهد.

مدیریت و درمان راه‌‌های درمان کمردرد چیست؟

کمردرد می‌تواند علل مختلفی داشته باشد (از گرفتگی ساده عضلات گرفته تا مشکلات جدی مثل دیسک یا تنگی کانال نخاعی). درمان آن به شدت درد، علت زمینه‌ای و شرایط فرد بستگی دارد. معمولاً رویکرد درمانی به دو بخش مدیریت محافظه‌کارانه و در موارد خاص جراحی تقسیم می‌شود.

۱. درمان‌های غیر دارویی (محافظه‌کارانه)

• استراحت نسبی:
  استراحت کوتاه‌مدت (۱–۲ روز) مفید است، ولی استراحت طولانی کمر را ضعیف می‌کند.

• اصلاح سبک زندگی:

  • حفظ وزن مناسب.

  • اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت.

  • استفاده از صندلی ارگونومیک و تشک مناسب.

• فیزیوتراپی و ورزش:

  • تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات شکم و کمر.

  • ورزش‌هایی مثل شنا، پیاده‌روی و یوگا.

  • تکنیک‌های دستی (مانند منوال‌تراپی یا کایروپراکتیک در موارد خاص).

• گرما و سرما درمانی:

  • کمپرس سرد در ۴۸ ساعت اول برای کاهش التهاب.

  • کمپرس گرم برای کاهش گرفتگی عضلات.

۲. درمان دارویی

• مسکن‌ها: استامینوفن یا ایبوپروفن.

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): برای درد و التهاب.

• شل‌کننده‌های عضلانی: در صورت اسپاسم.

• داروهای قوی‌تر (تحت نظر پزشک): در کمردردهای مزمن یا شدید.

۳. روش‌های مداخله‌ای

• تزریق استروئید اپیدورال: برای کاهش التهاب اطراف اعصاب در مواردی مثل دیسک.

• تزریق بلوک عصبی یا فاست: برای کمردردهای مزمن مقاوم.

۴. جراحی (فقط در موارد خاص)

• در صورتی که:

  • درد شدید و مقاوم به درمان وجود داشته باشد.

  • ضعف یا بی‌حسی پاها پیشرفت کند.

  • مشکلات جدی مثل بی‌اختیاری ادرار و مدفوع رخ دهد (اورژانسی).

• جراحی می‌تواند شامل برداشتن دیسک (دیسککتومی)، لامینکتومی یا فیوژن ستون فقرات باشد.

۵. روش‌های کمکی و مکمل

• طب سوزنی، ماساژ درمانی یا تکنیک‌های ریلکسیشن (در برخی افراد مفید است).

• مشاوره روانشناسی و کاهش استرس (چون استرس می‌تواند درد را تشدید کند).

✅ در بیشتر افراد، کمردرد در عرض چند هفته با درمان‌های ساده بهبود می‌یابد. اما اگر درد بیش از ۶ هفته طول کشید یا همراه با علائم عصبی بود، مراجعه به پزشک ضروری است.

چگونه کمردرد یا همان علائم لوردوز را تشخیص دهیم؟

تشخیص کمردرد ناشی از لوردوز (قوس غیرطبیعی ستون فقرات به سمت داخل) معمولاً با ترکیبی از بررسی‌های بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود. پزشک باید تشخیص دهد که آیا قوس کمر طبیعی است یا بیش از حد شده و منجر به درد و علائم دیگر شده است.

۱. شرح حال بیمار

• زمان شروع درد کمر.

• محل دقیق درد (کمر یا گردن).

• عوامل تشدیدکننده (نشستن طولانی، ایستادن، ورزش).

• علائم همراه:

  • بی‌حسی، گزگز یا ضعف پاها.

  • درد هنگام خم شدن یا صاف کردن کمر.

۲. معاینه فیزیکی

• مشاهده‌ی وضعیت ایستادن:

  • آیا شکم به جلو و باسن به عقب متمایل است؟

  • آیا ستون فقرات حالت غیرطبیعی دارد؟

• لمس عضلات: بررسی وجود اسپاسم یا گرفتگی.

• تست انعطاف‌پذیری: آیا بیمار می‌تواند به راحتی خم شود یا خیر.

• تست عصبی: بررسی قدرت عضلات پا، رفلکس‌ها و حس پوستی.

۳. تصویربرداری و آزمایش‌ها (در صورت نیاز)

• اشعه ایکس (X-Ray):
  بهترین روش برای اندازه‌گیری زاویه قوس ستون فقرات.

• MRI یا CT-Scan:
  اگر شک به فشار روی اعصاب یا دیسک وجود داشته باشد.

• آزمایش‌های تکمیلی:
  در صورت احتمال پوکی استخوان یا بیماری‌های التهابی.

۴. علائمی که می‌توانند به لوردوز غیرطبیعی اشاره کنند

• قوس زیاد کمر به سمت داخل.

• بیرون‌زدگی باسن به عقب.

• درد کمر که با ایستادن یا راه رفتن طولانی بیشتر می‌شود.

• محدودیت حرکتی در خم شدن.

• در موارد شدید: ضعف یا بی‌حسی پاها.

✅ به طور خلاصه: تشخیص لوردوز با ترکیب مشاهده‌ی ظاهری بدن، معاینه حرکتی و عصبی و در صورت نیاز تصویربرداری (به‌ویژه X-Ray) انجام می‌شود.

کلام آخر