پیچ خوردگی مچ پا :پیچ خوردگی مچ پا در حقیقت آسیب دیدگی نوارهای سخت بافتی یا همان رباط هایی است که استخوان های پا را احاطه کرده‌اند و آن ها را به پا متصل می کنند. این آسیب معمولاً زمانی رخ می دهد که مچ پا به طور اتفاقی پیچ بخورد یا به شکل نادرستی چرخانده شود. این کار می تواند رباط هایی را که استخوان مچ پا و مفاصل شما را بهم نزدیک می کنند، کشیده یا پاره کند.

تمام رباط ها دامنه حرکتی و محدوده خاصی دارند که به آن ها این امکان را می دهد که مفاصل را ثابت نگه دارند. وقتی رباط های اطراف مچ پا از این مرزها رد شوند، باعث پیچ خوردگی می شود. پیچ خوردگی مچ پا معمولاً آسیب دیدگی رباط های خارج مچ پا را نیز در بر دارند.در ادامه به بررسی پیچ خوردگی مچ پا می پردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم همراه باشید.

چه چیزی باعث پیچ خوردگی مچ پا می شود؟

پیچ‌خوردگی مچ پا (Ankle Sprain) زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های مچ پا بیش از حد کشیده یا پاره شوند. رباط‌ها بافت‌هایی محکم هستند که استخوان‌ها را در مفصل به هم متصل می‌کنند و به پایداری مفصل کمک می‌کنند.

عوامل و علل اصلی پیچ‌خوردگی مچ پا

1. حرکت ناگهانی یا نادرست پا

   • چرخش یا خم شدن ناگهانی مچ پا هنگام دویدن، راه رفتن روی سطوح ناهموار یا پریدن باعث کشیدگی رباط‌ها می‌شود.

2. زمین ناهموار یا لغزنده

   • راه رفتن یا دویدن روی سطوح شیب‌دار، سنگلاخ یا یخ‌زده خطر پیچ خوردگی را افزایش می‌دهد.

3. ضعف یا خستگی عضلات پا و مچ

   • عضلات ضعیف نمی‌توانند مفصل را پایدار نگه دارند و احتمال آسیب افزایش می‌یابد.

4. استفاده از کفش نامناسب

   • کفش‌هایی که فاقد حمایت کافی هستند یا پاشنه بسیار بلند دارند، می‌توانند تعادل را کاهش دهند و خطر پیچ‌خوردگی را بالا ببرند.

5. تکرار آسیب قبلی

   • اگر مچ پا قبلاً آسیب دیده باشد، رباط‌ها و بافت‌های اطراف ممکن است ضعیف شده باشند و مستعد پیچ‌خوردگی مجدد باشند.

6. فعالیت‌های ورزشی پرخطر

   • ورزش‌هایی که نیاز به پرش، تغییر جهت سریع یا توقف ناگهانی دارند، مانند بسکتبال، فوتبال و والیبال، بیشترین ریسک را دارند.

نکته کلیدی:

پیچ‌خوردگی مچ پا اغلب به دلیل چرخش ناگهانی و بیش از حد مفصل در جهت غیرطبیعی رخ می‌دهد و شدت آن می‌تواند از کشیدگی خفیف تا پارگی کامل رباط متفاوت باشد.

بیشتربخوانید …. آناتومی بدن

علائم پیچ خوردگی

علائم پیچ‌خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

۱. درد

• درد ناگهانی و شدید در محل آسیب، معمولاً در قسمت جانبی یا داخلی مچ پا

• درد هنگام راه رفتن یا تحمل وزن بدن

۲. تورم

• افزایش حجم مچ پا و گاهی اطراف ساق

• معمولاً ظرف چند ساعت بعد از آسیب ظاهر می‌شود

۳. کبودی یا تغییر رنگ پوست

• کبودی در اطراف مچ پا یا کف پا

• رنگ پوست ممکن است آبی یا بنفش شود

۴. محدودیت حرکتی

• سختی در خم و راست کردن مچ پا

• کاهش توانایی چرخش یا حرکت جانبی پا

۵. ناپایداری یا احساس لق بودن مفصل

• احساس می‌شود مچ پا توانایی تحمل وزن ندارد یا “شل” است

• در آسیب‌های شدیدتر ممکن است مفصل احساس ناپایداری داشته باشد

۶. حساسیت به لمس

• لمس ناحیه آسیب دیده باعث درد می‌شود

• معمولاً در محل رباط آسیب دیده یا اطراف آن حس می‌شود

نکته مهم:

شدت علائم به میزان کشیدگی یا پارگی رباط‌ها بستگی دارد:

• خفیف (Grade 1): درد و تورم کم، حرکت محدود، کبودی اندک

• متوسط (Grade 2): تورم و کبودی بیشتر، درد قابل توجه، توانایی راه رفتن کاهش می‌یابد

• شدید (Grade 3): پارگی کامل رباط، درد شدید، ناپایداری مفصل و کبودی گسترده

بیشتر بخوانید … درد پاشنه پا : کمبود ویتامین ها و ریز مغذی ها

تشخیص پیچ خوردگی

تشخیص پیچ‌خوردگی مچ پا معمولاً با ترکیبی از معاینه بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود تا شدت آسیب مشخص شود و سایر مشکلات مانند شکستگی یا آسیب رباط‌های دیگر رد شود.

۱. معاینه بالینی

الف) بررسی تاریخچه و مکانیزم آسیب

• پزشک ابتدا نحوه و زمان آسیب را می‌پرسد.

• حرکات یا ضربه‌های ناگهانی که باعث چرخش غیرطبیعی مچ پا شده‌اند، مهم هستند.

ب) مشاهده و لمس

• تورم، کبودی و تغییر رنگ پوست بررسی می‌شود.

• حساسیت به لمس در محل رباط‌های داخلی یا جانبی مچ پا مشخص می‌شود.

• مقایسه با مچ پای سالم برای تشخیص تورم و ناپایداری مفصل.

ج) تست‌های عملکردی و حرکتی

• تست دامنه حرکتی: خم و راست کردن مچ پا

• تست ثبات مفصل: بررسی ناپایداری مچ پا با حرکات جانبی

• در آسیب‌های شدید ممکن است راه رفتن یا تحمل وزن مشکل باشد.

۲. تصویربرداری

• رادیوگرافی (X-ray): برای رد کردن شکستگی استخوان

• MRI: برای بررسی شدت کشیدگی یا پارگی رباط و آسیب‌های همزمان غضروف یا تاندون

• سونوگرافی: گاهی برای مشاهده پارگی رباط‌ها و تورم مفصل استفاده می‌شود

۳. درجه‌بندی پیچ‌خوردگی

پزشکان معمولاً پیچ‌خوردگی را به سه درجه تقسیم می‌کنند:

• Grade 1 (خفیف): کشیدگی جزئی رباط، درد و تورم خفیف

• Grade 2 (متوسط): پارگی جزئی رباط، درد و تورم متوسط، محدودیت حرکت

• Grade 3 (شدید): پارگی کامل رباط، ناپایداری مفصل، درد و کبودی شدید

نکته کلیدی:

تشخیص دقیق پیچ‌خوردگی مچ پا برای انتخاب درمان مناسب و پیشگیری از عوارض مزمن ضروری است. معاینه بالینی اولیه اغلب کافی است، اما در موارد شک به پارگی شدید یا شکستگی، تصویربرداری ضروری است.

علت پیچ خوردگی چیست؟

معمولاً پیچ خوردگی مچ پا به علت افتادن،‌ چرخش ناگهانی یا ضربه به مفصل مچ ایجاد می‌شود.

دلایل پیچ‌خوردگی مچ پا را می‌توان به موارد زیر نسبت داد:

• استفاده از کفش نامناسب، راه رفتن یا دویدن روی سطح ناهموار هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی
• ضعیف‌بودن مچ پای فرد از ابتدای تولد
• قرار دادن نادرست پا روی زمین هنگام دویدن، بالا یا پایین رفتن از پله
• قرار دادن نادرست پا روی زمین هنگام خارج‌شدن از تختخواب یا پیاده‌شدن از خودرو
• قرار گرفتن پا در مکان‌های ناهموار مانند قدم گذاشتن در یک چاله
• قرار گرفتن پای یک بازیکن روی پای بازیکن دیگر هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی
• آسیب‌های اینورژن (چرخش مچ پا به سمت داخل) و آسیب‌های اِوِرژن (چرخش مچ پا به سمت خارج)

پیچ‌خوردگی مچ پا چگونه درمان می شود؟

پیچ خوردگی مچ پا یکی از مصدومیت‌های متداول در ورزشکاران و افراد فعال است. این مصدومیت ممکن است از تغییر سرعت و جهت حرکت ناگهانی مچ پا ناشی شود و در نتیجه باعث آسیب دیدگی به این منطقه شود. علائم پیچ خوردگی مچ پا شامل درد، تورم، برآمدگی و محدودیت در حرکت می‌باشد. درمان این نوع از مصدومیت‌ها بستگی به شدت و جنس آسیب دیدگی دارد.

در صورتی که پیچ‌خوردگی مچ  خفیف باشد، استفاده از روش‌های خانگی می‌تواند بهبودی سریع‌تر و بهتری را فراهم کند. استراحت دادن به مچ پا، استفاده از یخ‌زدایی برای کاهش التهاب و تورم، فشار دادن بر روی مچ پا با استفاده از باند یا بند بلند می‌تواند به تسریع فرایند بهبودی کمک کند. در صورتی که مصدومیت شدید باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که از دستگاه‌های حمایتی مانند عصای پشتیبان یا رانده پا استفاده کنید. همچنین در برخی موارد، فیزیوتراپی نیز ممکن است بهبودی را تسریع کند. در موارد خاص‌تر ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد تا آسیب دیدگی رفع شود و بهبودی کامل انجام شود. در هر صورت، مهمترین اقدامی که می‌توانید انجام دهید، مراجعه به پزشک تخصصی است تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را دریافت کنید.

چگونه می توان از پیچ خوردگی مچ پا جلوگیری کرد؟

پیچ خوردگی مچ پا یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است در هنگام ورزش یا فعالیت های روزمره رخ دهد. این مشکل می تواند باعث محدود شدن حرکت و ایجاد درد و ناراحتی شود. برای جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا، انجام تمرین های تقویتی و افزایش انعطاف پذیری عضلات و روزمرگی کردن مهارت های حرکتی می تواند مفید باشد. همچنین، استفاده از کفش مناسب و استفاده از سرعت مناسب در ورزش ها و فعالیت های ورزشی نیز می تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.

برای تقویت عضلات مچ پا و جلوگیری از پیچ‌خوردگی، تمرین هایی مانند ایستادن روی یک پای یا استفاده از توپ بوسیله پا می تواند مفید باشد. همچنین، تمرین های افزایش انعطاف پذیری مانند خم کردن و کشیدن پاها، دایره زدن پاها و کردن حرکات گردشی نیز می تواند به پیشگیری از این مشکل کمک کند. همچنین، استفاده از کفش مناسب به منظور حمایت از مچ پا و استفاده از سرعت مناسب در ورزش ها و فعالیت های ورزشی نیز می تواند به جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا کمک کند. در نهایت، مراجعه به یک فیزیوتراپیست یا متخصص ورزشی برای مشاوره و توصیه های بیشتر نیز می تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.

چه زمانی برای علایم پیچ خوردگی به دکتر مراجعه کنیم؟

پیچ‌خوردگی پا یک مشکل شایع در افرادی است که ورزش می‌کنند یا فعالیت‌های فیزیکی سنگین دارند. این مشکل ممکن است به دلیل تروما، تغییرات در زاویه پا یا ضعیفی عضلات ایجاد شود. علایم پیچ خوردگی شامل درد، تورم، قرمزی و محدودیت در حرکت پا می‌شود. اگر این علایم را تجربه می‌کنید، بهتر است به یک پزشک ورزشی مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.

همچنین، اگر درد و تورم پا به طور مداوم ادامه دارد و بدون استفاده از داروهای ضد التهاب و استراحت بهبود نمی‌یابد، بهتر است به دکتر مراجعه کنید. در صورتی که پا به شدت تورم کرده باشد یا درد به شدت افزایش یابد، باید بلافاصله به بخش اورژانس بروید. همچنین، اگر در زمانی که پا بی حرکت است، حس خود را در پا از دست می‌دهید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید زیرا این ممکن است نشانه‌ای از جراحت جدی باشد. در نهایت، اگر پا برای چند ساعت بی حرکت بوده و بعد از حرکت دوباره درد و تورم شدید شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت پا اطمینان حاصل کنید. به طور کلی، هرگونه علامت یا عارضه غیرعادی در پا باید جدی گرفته شود و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

پیچ‌خوردگی مچ پا یک آسیب قابل درمان است که با تشخیص به موقع، مدیریت صحیح و رعایت مراحل توان‌بخشی می‌توان به بهبودی کامل رسید. شناخت علائم اولیه، شدت آسیب و روش‌های پیشگیری نقش کلیدی در کاهش خطر عود و حفظ عملکرد طبیعی مفصل دارد. با رعایت دستورالعمل‌های درمانی، انجام تمرینات تقویتی و اصلاح فعالیت‌های روزانه، بیماران می‌توانند ضمن بهبود سریع‌تر، از درد مزمن و ناپایداری مچ پا جلوگیری کنند و به زندگی فعال و بدون محدودیت بازگردند.

خدمات کلینیک فیزیوتراپی فانتوم

در مجموعه ی ما فیزیوتراپیست پس از بررسی علامت ها می تواند برنامه ی مناسبی برای درمان بیمار انتخاب کند. خدمات فیزیوتراپی مانند:

• الکتروتراپی
• تکار
• لیزر
• طب سوزنی
• ماساژتراپی
• کامپرشن تراپی
• منوال تراپی

برای مشاوره و گرفتن نوبت در منزل و یا آشنایی با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم کلیک کنید.