ان آرتروز کمر و ستون فقرات : آرتروز یک مشکل شایع در ستون فقرات کمری است که می تواند باعث علائم زیادی شود. آرتروز کمر و ستون فقرات یک مشکل شایع در بین بیماران مسن بوده ولی ممکن است در بین همه رده های سنی مشاهده گردد. در ادامه به بحث درمان آرتروز کمر و بیمارانی که خطر ابتلای آن ها به آرتروز ستون فقرات بالاست، عبارت اند از:

بیماران مسن
افراد مبتلا به اضافه وزن
کارگران با مشاغل سنگین
افرادی که قبلا آسیبی به ستون مهره های آن ها وارد شده باشد.

آرتروز کمر، عارضه ای است که در مفاصل متصل کننده ی مهره ها ایجاد می شود. اگر فردی از اعضای خانواده شما مبتلا به اسپوندیلوز است، شما نیز ممکن است به گردن درد یا کمردرد مرتبط با اسپوندیلوز دچار شوید.در ادامه به بررسی آرتروز کمر و ستون فقرات میپردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم همراه باشید.

مهره های ستون فقرات در سه نقطه به یکدیگر متصل می شوند. اول، در جلوی نخاع، مهره ها به وسیله ی یک دیسک بالش مانند به یکدیگر متصل شده اند. دوم، در پشت نخاع، مهره ها به وسیله ی دو مفصل کوچک به نام مفاصل فاست به یکدیگر متصل اند. این مفاصل فاست به کمک دیسک بین مهره ای باعث حرکات ستون فقرات می شوند مانند خم شدن به جلو و عقب و یا چرخیدن به طرفین.

اختلال‌ آرتروز کمر و ستون فقرات

آرتروز کمر و ستون فقرات یکی از شایع‌ترین اختلالات سیستم عضلانی-اسکلتی به‌ویژه در افراد بالای ۴۰ سال است. این بیماری که به آن اسپوندیلوز کمری (Lumbar Spondylosis) یا آرتروز ستون فقرات هم گفته می‌شود، به دلیل فرسایش تدریجی مفاصل، دیسک‌ها و مهره‌ها در ناحیه کمر ایجاد می‌شود.

🔍 علل و عوامل زمینه‌ساز

افزایش سن (شایع‌ترین علت)
اضافه وزن
بی‌تحرکی یا نشستن‌های طولانی‌مدت
برداشتن بارهای سنگین به شکل نادرست
ضربه‌ها و آسیب‌های قبلی به کمر
ژنتیک و سابقه خانوادگی

🧠 نشانه‌ها و علائم آرتروز کمر

درد در ناحیه پایین کمر (که ممکن است به باسن یا پاها انتشار یابد)
سفتی و خشکی صبحگاهی ستون فقرات
کاهش دامنه حرکتی
ضعف یا بی‌حسی در پاها (در مواردی که اعصاب درگیر شده‌اند)
افزایش درد با فعالیت و بهبود نسبی با استراحت

🩺 تشخیص

معاینه فیزیکی توسط پزشک
تصویربرداری مانند:
- X-ray (برای مشاهده تنگی فضای دیسک یا خارهای استخوانی)
- MRI (برای بررسی درگیری دیسک‌ها یا فشردگی عصب‌ها)
- CT اسکن

🛠 درمان‌ها

1. درمان غیرجراحی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
فیزیوتراپی: تقویت عضلات کمر، افزایش انعطاف‌پذیری
استفاده از کمربند طبی در موارد خاص
تزریق کورتیزون برای کنترل التهاب
اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن

2. درمان‌های جایگزین

طب سوزنی
ماساژ درمانی
تمرینات یوگا یا پیلاتس (تحت نظر پزشک)

3. درمان جراحی (در موارد شدید یا عدم پاسخ به درمان‌های دیگر)

دکمپرشن (کاهش فشار روی عصب‌ها)
فیوژن مهره‌ها (جوش دادن مهره‌ها)

✅ توصیه‌های پیشگیرانه

حفظ وزن مناسب
ورزش منظم و کشش عضلات کمر
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
اصلاح وضعیت نشستن و استفاده از صندلی ارگونومیک

بیشتر بخوانید … درد پاشنه پا : کمبود ویتامین ها و ریز مغذی ها

آرتروز کمری چیست؟

شایع ترین نوع آرتروز ستون فقرات ، استئوآرتریت یا آرتروز استهلاکی (آرتروز فرسودگی و پارگی) می باشد. پزشکان به استئوآرتریت به وجود آمده در ستون فقرات، اسپوندیلوز می گویند. هنگامی که مفاصل ستون فقرات به آماس مبتلا شوند، حرکت مهره های ستون فقرات گردن و کمر به علت گردن درد و کمر درد، خشک و دردناک خواهند شد. به گفته ی جراح ستون فقرات عارضه ی آرتروز ستون فقرات کمری که معمولا با دیگر عارضه های مربوط به ستون مهره که ظاهر می شود عبارت اند از :

انحطاط دیسک بین مهره ای : با تحلیل رفتن مفاصل فاست ستون فقرات در اثر آرتروز ستون فقرات ، ممکن است دیسک نیز به مرور زمان فرسوده شود. آرتروز فاست معمولا با عارضه های دیسک های ستون فقرات همراه است.

تنگی کانال نخاعی : تنگی مجرای نخاع نیز معمولا در بیماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات کمری دیده می شود. با پیشرفت آرتروز، اعصاب تحت فشار قرار گرفته و علائم تنگی کانال نخاعی را ایجاد می کنند. این علائم ممکن است شامل درد پا، بی حسی، خارش و دشواری در راه رفتن باشند.

نشانه ها و علائم آرتروز کمر و ستون فقرات

آرتروز ستون فقرات کمری معمولا باعث درد و گرفتگی کمر می شود. بیماران به خصوص در اوایل صبح و هنگام بیرون آمدن از تخت خواب احساس گرفتگی می کنند که ممکن است با طی شدن روز بهبود یابد. همچنین ممکن است فعالیت های طولانی مدت و یا شدید باعث تشدید علائم آرتروز ستون فقرات شوند.

با بد تر شدن علایم آرتروز ستون فقرات، این مفاصل خار های استخوانی می سازند که باعث التهاب و تورم بافت می شود. ریشه های عصبی اطراف مفاصل ممکن است به این دلیل تحت فشار قرار بگیرند. به این عارضه تنگی کانال نخاعی گفته می شود که معمولا در میان بیماران مبتلا به آرتروز کمر وجود دارد. این بیماران معمولا علائم عمومی تنگی کانال نخاع را تجربه می کنند.

بیشتربخوانید …. آناتومی بدن

علت آرتروز کمر و ستون فقرات چیست؟

آرتروز کمر و ستون فقرات (که به آن اسپوندیلوز یا آرتروز ستون فقرات نیز گفته می‌شود) یکی از شایع‌ترین اختلالات اسکلتی–عضلانی در افراد میانسال و سالمند است. این بیماری معمولاً به‌دلیل فرسایش تدریجی غضروف بین مهره‌ها و مفاصل فاست ایجاد می‌شود. در ادامه علل اصلی آن را به‌طور دقیق توضیح می‌دهم:

✅ علل آرتروز کمر و ستون فقرات

1. افزایش سن

شایع‌ترین علت است.
با بالا رفتن سن، دیسک‌های بین مهره‌ای رطوبت و انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند و مفاصل دچار فرسایش می‌شوند.

2. فرسایش غضروف مفاصل فاست (Facet Joints)

مفاصل کوچکی هستند که مهره‌ها را به هم متصل می‌کنند.
با فرسایش آن‌ها، حرکت مهره‌ها دردناک می‌شود.

3. کاهش ارتفاع یا تخریب دیسک بین مهره‌ای

باعث افزایش فشار روی مفاصل و تحریک استخوان‌سازی نابجا (استئوفیت‌ها) می‌شود.

4. وضعیت‌های نادرست بدنی

نشستن یا ایستادن طولانی با وضعیت بد (مثل قوز کردن یا انحناهای غیرطبیعی) فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کند.

5. سبک زندگی کم‌تحرک

ضعف عضلات پشتیبان ستون فقرات باعث ناپایداری و فشار بیشتر بر مفاصل می‌شود.

6. وزن زیاد

اضافه وزن فشار زیادی بر دیسک‌ها و مهره‌های کمر وارد می‌کند و روند تخریب را تسریع می‌کند.

7. آسیب‌های قبلی یا ضربه‌ها

حوادث، تصادف‌ها یا حرکات ناگهانی می‌توانند زمینه‌ساز فرسایش زودرس مفاصل ستون فقرات شوند.

8. عوامل ژنتیکی

برخی افراد به‌صورت ژنتیکی مستعد فرسایش مفاصل و آرتروز زودرس هستند.

9. بلند کردن مکرر اجسام سنگین یا حرکات تکراری

شغل‌هایی که فشار مداوم به کمر وارد می‌کنند (مثل کارهای ساختمانی، حمل بار یا نشستن پشت میز به مدت طولانی).

📌 جمع‌بندی:

آرتروز ستون فقرات معمولاً به مرور زمان ایجاد می‌شود و نتیجه تخریب تدریجی ساختارهای محافظ مهره‌ها است. عواملی مثل افزایش سن، چاقی، کم‌تحرکی، وضعیت نادرست بدن و آسیب‌های قدیمی نقش مهمی در بروز آن دارند.

تشخیص آرتروز کمر

به منظور تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، سوابق پزشکی فرد بررسی شده و مورد معاینه ی فیزیکی نیز قرار می گیرد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش نیز، تجویز شونداز قبیل :

MRI : ام آر آی ستون فقرات آزمایشی است که در آن از امواج رادیویی به منظور بررسی ستون فقرات استفاده می شود. پزشکان معمولا” قبل از انجام یک اسکن ام آر آی به‌خوبی می‌دانند که بدنبال چه چیزی هستند. این اسکن‌ها اغلب برای برنامه‌ پیش از جراحی، از جمله برای فشار زدایی و یا همجوشی مهره‌های کمر استفاده می شود. با تقبل هزینه ام آر آی ، اسکن‌های ام آر آی برای کسب اطلاعات در مورد سلامت دیسک و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک کمر (که باعث فشردگی ریشه های عصبی و کمر درد می‌شود) از دقت و حساسیت بالایی برخوردارند.

تشخیص آرتروز کمری

میلوگرافی : آزمایشی که طی آن، پزشک یک مایع رنگی به ستون فقرات بیمار تزریق می کند.

اسکن استخوان: آزمایشی که طی آن ماده ای رادیو اکتیو به فرد تزریق می کنند که نشان می دهد در چه مکانی استخوان در حال از بین رفتن و یا تشکیل شدن است.

درمان آرتروز کمر

نحوه ی درمان آرتروز ستون فقرات کمری بسته به علائمی است که بیمار از خود نشان می دهد. روش های درمانی معمولا با مراحل ساده ای شروع می شوند که اگر بیمار با آن ها بهبود نیابد، به تدریج روش های پیچیده تری استفاده می شوند.

برخی روش های درمانی آرتروز ستون فقرات کمری عبارت اند از :

فیزیوتراپی : از فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات ستون مهره در ناحیه ی کمر استفاده می شود. عضلات قوی تر، بهتر از ستون فقرات پشتیبانی کرده و بار وارد شده روی مفاصل فاست را کمتر می کنند. حتی در بیمارانی که فعالیت کرده و تناسب اندام دارند هم، می توان عضلات ستون مهره را قوی تر کرد و علائم بیماری و کمر درد را کاهش داد.

فیزیوتراپی فانتوم

متخصص فیزیوتراپی با آگاهی کامل از آناتومی بدن و با توجه به شرایط بیمار با استفاده از مناسب ترین مدالیته های فیزیوتراپی کمر به کاهش درد و گرفتگی عضلات ، بهبود حرکات و عملکرد کمر و تقویت عضلات کمر کمک می کند. متخصص فیزیوتراپی از مدالیته های درمانی مانند درمان دستی ، تحریک الکتریکی ، لیزر پرتوان و تمرین درمانی برای درمان درد و سایر علائم بیمار استفاده می کند.تمرینات فیزیوتراپی کمر که شامل تمرینات تقویتی و کششی مخصوص کمر است موجب بهبود تحرک، افزایش دامنه حرکتی و تسکین درد و ناراحتی بیمار می شود.مشارکت فعالانه فرد در برنامه های تمرینی فیزیوتراپی کمر نقش مهمی در موفقیت درمانی دارد.

فیزیوتراپیست پس از بررسی علامت ها می تواند برنامه‌ی مناسبی برای درمان بیمار انتخاب کند. خدماتی مانند الکتروتراپی و اولتراسوند، تکار، لیزر، طب سوزنی ،ماساژتراپی ،کامپرشن تراپی و منوال تراپی در تخصصی ترین فیزیوتراپی زنجان می‌تواند به کاهش درد و التهاب ناحیه کمک نموده، همچنین باعث افزایش سرعت ترمیم قسمت آسیب دیده شوند.

کاهش وزن

کم کردن وزن در بیماران که مفاصل فرسوده دارند، عملی دشوار است. با این حال، کم کردن مقدار کمی وزن هم می تواند عامل موثری بر کاهش درد باشد. با کاهش 5 کیلوگرم یا بیشتر از وزن، مفاصل فاست فشار کمتری را متحمل خواهند شد و این می تواند به طور قابل قبولی درد را کاهش دهد.

دارو های ضد التهاب

این دارو ها می توانند التهاب اطراف یک مفصل دچار آماس را کاهش دهند. با کم تر شدن التهاب، معمولا درد نیز کاهش می یابد. از مصرف این دارو ها بدون نظارت پزشک خودداری کنید.

سرما و گرما

گرما دادن و سرد کردن، می توانند در درمان آرتروز ستون فقرات کمر بسیار موثر واقع شوند. بیماران معمولا به این نتیجه می رسند که استفاده از گرما، قبل از انجام فعالیت به منظور “شل کردن” ستون فقرات می تواند کارساز باشد. همچنین بهترین زمان استفاده از یخ، بعد از از فعالیت های شدید است.

درمان های کایروپراکتیک

پزشکان کایروپراکتور، معمولا تنظیم ستون فقرات را با روشی که به آن مانیپولاسیون می گویند، تنظیم می کنند. این روش ها می توانند درد را به طور قابل توجهی کاهش دهند. معمولا کاهش درد به طور موقتی است.

درمان های جایگزین

این روش های درمانی عبارتند از طب سوزنی، ماساژ، مغناطیس درمانی، درمان طبیعی و غیره. شکی نیست که این روش ها می توانند به طور قابل توجهی در درمان گردن درد و کمر درد موثر واقع شود. با وجود این که تحقیق علمی مبنی بر تاثیر گذار بودن این روش ها وجود ندارد، بیشتر آن ها عوارض جانبی کمی داشته و از قیمت مناسبی برخوردارند.

تزریقات اپیدورال

این تزریقات روش مناسبی برای توزیع استروئید در اطراف ناحیه ی مبتلا به آرتروز می باشند. کورتیزون یک داروی ضد التهاب قدرتمند است. استفاده از سوزن، این اجازه را می دهد که دارو مستقیما به بافت دچار آرتروز برسد.

تزریقات در مفاصل فاست

این تزریقات ستون فقرات یک روش رایج دیگر برای درمان آرتروز ستون فقرات می باشند. در این روش، یک داروی بی حسی موضعی و معمولا دارو های استروئیدی، مستقیما به درون یک مفصل فرسوده تزریق می شوند. هدف از این کار دو چیز است. اول، با این کار می توان تشخیص آرتروز در مفصل فاست را تایید کرد. اگر درد بیمار پس از تزریق کاملا بهبود یابد، منشا اصلی درد به درستی تشخیص داده شده است. دوم این که تزریقات به مفاصل می توانند التهاب و درد را به طور قابل توجهی برای هفته ها یا ماه ها کاهش داده و به بیمار اجازه دهند دیگر برنامه های درمانی خود را دنبال کند (مثل فیزیوتراپی) که بدون تزریق، این کار بسیار دردناک خواهد بود.

کلام آخر

آرتروز ستون فقرات یکی از بیماری‌های شایع و ناتوان‌کننده دوران میانسالی و پیری است که تحت‌تأثیر عوامل متعددی از جمله فرسایش طبیعی مفاصل، چاقی، آسیب‌های فیزیکی، و سبک زندگی بی‌تحرک ایجاد می‌شود. شناخت این علل و علائم هشداردهنده، می‌تواند در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری مؤثر باشد. با اصلاح شیوه زندگی، انجام تمرینات تقویتی، حفظ وزن مناسب و پیروی از درمان‌های مناسب می‌توان از شدت عوارض این بیماری کاست و فعالیت‌های روزمره را با درد و محدودیت کمتری انجام داد. مراقبت از سلامت ستون فقرات، کلید حرکت، تعادل و کیفیت زندگی در سال‌های آینده است.

خدمات کلینیک فیزیوتراپی فانتوم

در مجموعه ی ما فیزیوتراپیست پس از بررسی علامت ها می تواند برنامه ی مناسبی برای درمان بیمار انتخاب کند. خدمات فیزیوتراپی مانند:

برای مشاوره و گرفتن نوبت در منزل و یا آشنایی با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم کلیک کنید.