علت پارگی مینیسک زانو چیست؟ پارگی مینیسک یکی از آسیب‌های شایع زانو است. مینیسک قطعه ای C شکل از جنس غضروف است که مانند یک بالشتک بین استخوان ران و درشت نی عمل می‌کند. در هر مفصل زانو دو عدد مینیسک وجود دارد. در حین فعالیت‌هایی که مفصل زانو را تحت فشار قرار می‌دهند یا میچرخانند، ممکن است این مینیسکها آسیب ببینند یا پاره شوند. یک حرکت چرخشی ناگهانی در زمین بسکتبال می‌تواند به راحتی منجر به پارگی مینیسک زانو شود.
بااینوجود، حتما لازم نیست که یک ورزشکار باشید تا پارگی مینیسک را تجربه کنید. سریع بلند شدن از روی زمین، به ویژه اگر قبل از آن تمام وزن خود را روی زانو قرار داده باشید، نیز می‌تواند باعث پارگی مینیسک شود. اصولا پارگی مینیسک باعث احساس درد، تورم و سفتی در ناحیه زانو میشود. همچنین ممکن است احساس انسداد در حرکت زانو داشته باشید و در کشیدن کامل زانوی خود مشکل پیدا کنید.
با انجام تمریناتی که باعث تقویت عضلات پا می‌شوند یا استفاده از تکنیکهای مناسب در هنگام فعالیتهای تماسی یا ورزشی میتوانید از این آسیب زانو پیشگیری کنید.
بسته به شدت آسیبدیدگی شما، گزینه های درمانی می‌توانند از روشهای فیزیوتراپی تا جراحی سرپایی متغیر باشند. در ادامه به بررسی علت پارگی مینیسک زانو چیست؟ می پردازیم تا انتهای مقالهکلینیک فیزیوتراپی فانتوم زنجان همراه باشید.
علائم پارگی مینیسک چیست؟
وقتی پارگی مینیسک رخ میدهد، ممکن است صدای بیرون آمدن آن را از مفصل زانوی خود بشنوید. پس از آن احتمالا علائم زیر را تجربه میکنید:
- درد زانو، به خصوص هنگام لمس ناحیه آسیب دیده و پیچاندن یا چرخاندن زانو
- ورم و التهاب یا سفتی زانو
- مشکل در حرکت دادن زانو یا عدم توانایی حرکت آن در یک دامنه حرکت کامل
- احساسی اینکه زانو قادر به حمایت و تحمل وزن شما نیست
- احساس قفل شدن یا گرفتگی زانو و عدم امکان صاف کردن آن
علت پارگی مینیسک زانو چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟
علت پارگی مینیسک زانو چیست؟میسینگ می‌تواند در حین فعالیت‌هایی که باعث اعمال فشار زیاد به زانو در اثر چرخش اجباری یا ناگهانی می‌شوند، پاره شود. حتی بلند کردن وزنه نیز می‌تواند منجر به آسیب آن شود. به همین دلیل، بسیاری از ورزشکاران در معرض خطر پارگی مینیسک هستند.
اصولا ورزشهایی مثل :
- فوتبال
- بسکتبال
- و تنیس
که نیاز به چرخش و توقف ناگهانی دارند ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای پارگی مینیسک قرار دهند.
متاسفانه امروزه پارگی مینیسک زانو به طور فزایندهای در میان کودکان رخ میدهد زیرا هنگام انجام ورزش یا تمرینات بدنی نظارت کافی روی کار آن‌ها صورت نمیگیرد. این مورد در مورد نوجوانانی که در ورزشهای رقابتی شرکت میکنند نیز صدق می‌کند.
مینیسک زانو با افزایش سن ضعیف میشود و پارگی آن بیشتر در افراد بالای ۳۰ سال دیده میشود. حرکات سادهای مانند چمباتمه زدن (جمع کردن زانو به سمت داخل شکم) یا قدم زدن می‌توانند منجر به آسیبدیدگی در فردی با مینیسک ضعیف شود.
اگر به آرتروز مبتلا هستید، بیشتر در معرض آسیب زانو یا پارگی مینیسک آن هستید. آرتروز یک اختلال التهابی شایع مفصل است که باعث درد و سفتی در مفاصل میشود و اغلب در اثر پیری و ساییدگی بروز می‌کند.
هنگامیکه یک فرد مسن دچار پارگی مینیسک میشود، احتمالاً بیشتر مربوط به ضعیف و نازک شدن غضروفهای زانو (تغییرات دژنراتیو زانو) وی است چراکه در این شرایط بیشتر مستعد پاره شدن هستند.
انواع پارگی مینیسک زانو
اصولا پارگی مینیسک زانو آسیبی شدیدتر از کشیدگی مینیسک است. در حال حاضر انواع مختلفی از پارگی مینیسک زانو وجود دارد که برحسب شدت پارگی و میزان عوارض با یکدیگر متفاوت هستند. از مهمترین انواع پارگی مینیسک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارگی طولی مینیسک زانو که شایعترین نوع است
- پارگی عرضی مینیسک زانو
- پارگی مایل مینیسک زانو
- پارگی شعاعی مینیسک زانو
- پارگی ترکیبی مینیسک زانو
فاکتورهای خطر پارگی مینیسک زانو
انجام فعالیت‌هایی که احتمال پیچخوردگی و چرخش زانو در آن‌ها زیاد است، شما را بیشتر در معرض پارگی مینیسک قرار میدهد. بنابراین، ورزشکاران به ویژه افرادی که در ورزشهای تماسی مانند فوتبال یا فعالیت‌هایی که شامل چرخش هستند مانند تنیس یا بسکتبال به صورت حرفهای کار میکنند، همیشه در معرض خطر هستند.
با افزایش سن، به خصوص در مورد افراد چاق، هر حرکت یا ضربه کوچک با خطر پارگی مینیسک همراه است.
آیا پارگی مینیسک زانو با عوارض همراه است؟
پارگی مینیسک می‌تواند منجر به قفل شدن زانو، ناتوانی در حرکت طبیعی زانو یا احساس درد مداوم در آن شود. معمولا احتمال بروز آرتروز در زانوی آسیبدیده بیشتر است. پس به محض بروز آن، حتی اگر با درمانهای خانگی درد آن تسکین پیدا کرد، به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید از عوارض بعدی آن جلوگیری کنید.
درحالیکه بسیاری از پزشکان می‌توانند پارگی مینیسک را تشخیص داده و درمان کنند اما این جراح ارتوپدی است که قابلیت انجام جراحی آرتروسکوپی را دارد. پس بهتر است از همان ابتدا به جراح متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
آیا امکان پیشگیری از پارگی مینیسک زانو وجود دارد؟
شما میتوانید با انجام منظم ورزشهایی که باعث تقویت عضلات پا می‌شوند، از پارگی مینیسک جلوگیری کنید. این مسئله کمک می‌کند تا مفصل زانوی شما از آسیب در امان بماند.
در حین انجام فعالیت‌هایی که ممکن است خطر آسیبدیدگی شما افزایش یابد، میتوانید از وسایل محافظتی در حین ورزش مثل زانوبند یا بریس برای حمایت از زانوی خود استفاده کنید.
همیشه هنگام ورزش یا انجام فعالیت‌هایی که ممکن است مفصل زانوی شما را تحت فشار قرار دهند، از یک فرم بدنی مناسب استفاده کنید. ایده خوبی است که:
- قبل از ورزش خود را گرم کنید و ورزشهای کششی جزئی انجام دهید
- از وسایل مناسب مانند کفشهای ورزشی که مخصوص فعالیت شما طراحی شد ه اند استفاده کنید
- بند کفشهای خود را به درستی ببندید
- نحوه صحیح انجام تکنیکهای ورزشی خود را بیاموزید
- حتما تحت نظر یک مربی شروع به انجام تمرینات ورزشی حرفهای کنید
- رعایت نکات ذکر شده بعد از سن ۳۰ سالگی و با افزایش سن ضرورت بیشتری پیدا می‌کند!
نحوه صحیح تشخیص پارگی مینیسک زانو
معمولا بعد از اینکه علائم خود را با دکتر جراحی مینیسک زانو در میان گذاشتید، وی شروع به معاینه زانوی شما می‌کند و میزان دامنه حرکت آن را بررسی می‌کند. در این حین، پزشک دقیقاً به محلی که مینیسک در امتداد مفصل شما قرار دارد نگاه می‌کند.
اصولا اولین تست پارگی مینیسک زانو، تست تشخیصی «مک موری» است که شامل خم کردن زانو و سپس راست کردن و چرخش آن است. ممکن است در حین انجام این تست توسط پزشک، صداهای جزئی بشنوید که می‌تواند نشانه پارگی مینیسک باشد.پزشک در مواقعی برای تأیید پارگی مینیسک به سراغ آزمایشات تصویربرداری زیر میرود:
تصویربرداری زانو با اشعه ایکس:
اگرچه این آزمایش پارگی مینیسک را نشان نمیدهد اما در رد دلایل دیگر درد زانو مانند آرتروز می‌تواند مفید باشد.
ام آر آی (MRI):
این آزمایش با استفاده از یک میدان مغناطیسی چندین عکس از زانوی شما میگیرد و قادر است با تصویر ایجاد شده از غضروف و رباطها به تشخیص پارگی مینیسک کمک کند. طبق مطالعهای که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، دقت MRI در تشخیص پارگی مینیسک چیزی حدود ۷۷ درصد است. بههمیندلیل، گاهی در تصویربرداری MRI تغییرات دژنراتیو مربوط به افزایش سن با پارگی مینیسک اشتباه گرفته میشود. بااینحال، استفاده از MRI به کاهش نیاز به آرتروسکوپی در برخی افراد کمک کرده است.
سونوگرافی:
در سونوگرافی از امواج صوتی برای گرفتن عکس از اجزای داخل بدن استفاده میشود. با این کار مشخص میشود که آیا شما تکهای غضروف سست شده دارید که ممکن است در زانوی شما گیر کرده باشد.
آرتروسکوپی: ا
گر پزشک شما نتواند علت درد زانوی شما را با استفاده از این تستها مشخص کند، ممکن است برای بررسی بیشتر زانوی شما آرتروسکوپی را پیشنهاد دهد. در صورت نیاز به جراحی، به احتمال زیاد پزشک از آرتروسکوپ نیز استفاده می‌کند. در حین آرتروسکوپی، یک برش کوچک در نزدیکی زانو ایجاد میشود. آرتروسکوپ یک دستگاه فیبر نوری ظریف و انعطافپذیر دارای نور و دوربین کوچکی است که می‌تواند از طریق برش ایجاد شده وارد زانو شود و تصاویری از ساختار داخل زانو به مانیتور مقابل پزشک یا جراح ارسال کند. اصولا ابزارهای جراحی را نیز می‌توان از طریق آرتروسکوپ یا از طریق برشهای اضافی به داخل زانو وارد کرد و برای ترمیم پارگی حرکت داد. بعد از آرتروسکوپی، چه برای جراحی و چه برای معاینه، افراد اغلب می‌توانند در همان روز به خانه خود بازگردند.
درمان
- به زانوی خود استراحت دهید. برای کاهش میزان تحمل وزن مفصل زانو از عصا استفاده کنید. از انجام هرگونه فعالیتی که درد زانو را بدتر می‌کند خودداری کنید.
- گذاشتن یخ و بستن زانو یا همان روش رایس (RICE) است، درمان کنید.
- هر سه یا چهار ساعت یک‌بار به مدت ۳۰ دقیقه روی زانوی خود کیسه یخ یا کمپرس سرد بگذارید.
- برای کاهش التهاب، زانوی خود را با یک باند الاستیک و منعطف طبی محکم بپیچید.
- در نهایت برای کنترل تورم، زانوی خود را رو به بالا بگیرید. میتوانید از دیوار به عنوان تکیهگاه استفاده کنید.
همچنین میتوانید از داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) برای کاهش درد و تورم در اطراف زانوی خود استفاده کنید (قرص برای درمان پارگی مینیسک).
اگر همچنان درد دارید نباید وزن کامل خود را روی زانوی آسیب دیده قرار دهید. پزشک شما ممکن است فیزیوتراپی را برای تقویت عضلات اطراف زانوی شما توصیه کند. فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش درد و افزایش تحرک و ثبات زانو کمک کند. فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است از روشهای ماساژ برای کاهش تورم و سفتی زانوی قفل شده استفاده کند.
اگر پارگی یا آسیب مینیسک شما به درمانهای بالا پاسخ نداد، پزشک ممکن است جراحی آرتروسکوپی را توصیه کند. اصولا پزشک از قبل دستورالعمل‌های خاصی در مورد نحوه آمادهسازی برای این جراحی به شما میدهد.
برخی از دستورالعمل‌های آن ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- قبل از عمل نحوه استفاده از عصا را بیاموزید
- باید تستهای آزمایش خون، تصویربرداری اشعه ایکس، ام آر آی و الکتروکاردیوگرام (EKG) بدهید
- شب قبل از عمل از خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کنید
شب قبل در صورت بروز هرگونه شرایطیکه می‌تواند شما را از جراحی باز دارد، به پزشک خود اطلاع دهید. مواردی مانند:
- تب بالا
- بروز یک عفونت حاد
- سرماخوردگی
- آسیبدیدگی و بروز یک زخم باز
در حین جراحی، جراح ابتدا یک برش کوچک در زانوی شما ایجاد می‌کند. سپس ابزار و دوربینی را از طریق این برش برای ترمیم مینیسک آسیب دیده وارد زانو می‌کند. کل مراحل معمولاً حدود یک ساعت طول میکشد. بعد از انجام جراحی معمولاً میتوانید در همان روز به خانه بروید. اگرچه بهبودی کامل به زمان نیاز دارد اما میتوانید چند روز پس از جراحی در تمرینات فیزیوتراپی شرکت کنید.
معمولا برای ترمیم پارگی مینیسک، زمان بهبودی و توانبخشی حدود شش هفته است. در این مدت زانوبند یا عصا خواهید داشت.
ازآنجاییکه این جراحی خطراتی به همراه دارد، باید از قبل با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود که آیا شما کاندید مناسبی برای این روش هستید یا خیر. دوره نقاهت شامل مراجعه منظم به دکتر فیزیوتراپ ورزشی و فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پشتیبان زانو خواهد بود.