درد سیاتیک چیست؟ سیاتیک بزرگترین عصب بدن می باشد که می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی دچار آسیب و درد مزمن شود از جمله موارد آن میتواند دیسکهای کمری و همچنین دردهای ناشی از تنگی کانال نخاعی باشد که میتواند در اندامهای تحتانی انتشار یابد فیزیوتراپی فانتوم زنجان با بهره گیری از مجهزترین و بهترین تجهیزات نقش بسیار مهمی را در درمان دردهای سیاتیک داشته است. در ادامه به بررسی درد سیاتیک چیست؟ میپردازیم.
درد سیاتیک چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟
درد سیاتیک چیست؟ درد سیاتیک یک نوع درد عصبی تیرکشنده می باشد که در موارد گیر کردن این عصب در ناحیه لگن به وجود می آید علائم آن شامل:
- درد
- بی حسی
- ضعف عضلانی
- اختلال حسی
- راه رفتن
- دردهای انتشاری
- احساس سوزش و یا سردی در اندام ها به خصوص ساق
- اختلالات رفلکس های اندام ها
مور مور شدن و یا تورم در اندام ها در مواردی که درگیری های عصبی در ریشه های سیاتیک به خصوص در فضای دیسک های چهارم و پنجم کمری در اغلب اوقات و یا در دیسکهای اول و دوم ساکروم می باشد.
این عصب از شبکه عصبی لومبوساکرال که شامل ریشه‌های عصبی چهارم پنجم کمری و اول و دوم و سوم ساکروم می باشد تشکیل می شود.
بیشتر بخوانید: کمردرد در هنگام رانندگی
موارد دیگر درگیری های سیاتیک می تواند شامل :
- تنگی کانال نخاعی
- سرخوردگی مهره یا spondylosis
- اختلال عروقی
- اختلال مرکزی مانند سکته مغزی
- التهاب ها و تورم در مفاصل
- گیر افتادن عصب لابلای عضلات ناحیه باسن و گلوتئال
- اختلالات بانوان مانند کیست های تخمدانی بارداری
- و در موارد نادر تر می تواند درگیری‌های تومورهای استخوانی ناحیه لگن و سر استخوان ران باشد
یافته های بالینی در بیماران مبتلا به درد سیاتیک
درد های مشابه تیر کشیدن عصب باشند که به صورت متناوب و دوره ای تکرار شود. نکته قابل توجه این است که این دردها با انجام بعضی از حرکت ها می تواند تشکیل شود. نمونه آن میتواند با هر نفس در حفره شکمی و افزایش فشار آن ناحیه درد بیمار افزایش یابد. همچنین نشستن به سمت جلو خم شدن و نیز ایستادن های طولانی مدت می تواند درد بیمار را افزایش دهد.
در یافته های بالینی بیماران کاهش رفلکس های اندام های تحتانی من‌جمله رفلکس عضله چهار سر ران که در ریشه عصب چهارم کمری باشد می تواند کاهش قابل ملاحظه‌ای را داشته باشد همچنین ضعف و اختلال حسی در اندام تحتانی مبتلا مورد دیگر درگیری را شامل می شود.
اختلال دیگر می تواند ناتوانی بیمار در راه رفتن نرمال باشد که ناشی از عوامل مختلفی مانند درد و یا ضعف حرکتی در عضلات باشد.
با توجه به ساختار عصبی تشکیل دهنده سیاتیک از ریشه‌های اعصاب چهارم و پنجم کمر و همچنین اول تا سوم ساکروم درگیری‌های این ریشه های عصبی میتواند تظاهرات مختلف بالینی را در سیاتیک ایجاد نماید. که به تفصیل بررسی می نماییم.
درگیری ریشه عصبی چهارم کمری: در مواردی که چهارمین ریشه عصبی درگیری داشته باشد درد میتواند در قسمت خارجی ایران یا بالای زانو شانه ساز شود همچنین رفلکس زانو کاهش می یابد.
درگیری ریشه عصبی پنجم کمری: در این گونه موارد می تواند بی حسی و کرختی تا ناحیه انگشت شست و ساق پا انتشار یابد.
درگیری ریشه عصبی اول ساکروم: در این گونه موارد بیمار درد و بی حسی را در پشت ساق پا و همچنین در داخل احساس می نماید و ممکن است احساس ناتوانی بر روی پنجه آمدن را داشته باشد و همچنین رفلکس مچ پا کم می شود.
بیشتر بخوانید: سندروم پیریفورمیس چیست؟
تشخیص های افتراقی در دردهای سیاتیک
درد سیاتیک ممکن است با درد های زیر به صورت مشترک باشد لذا لازم است متخصصین هنگام معاینه این گونه دردها را از درد سیاتیک تشخیص داده و درمان صحیح تری را پیشنهاد نمایند.
- دردهای نامشخص کمر
- درگیری عضله پیریفورمیس
- ادم های مزمن
- اختلالات عروقی مانند سندروم کمپارتمان
- اختلالات عضلانی مانند کشیدگی ها و یا اسپاسم های عضلانی
فرایند تشخیص می تواند شامل در نظر گرفتن الگوهای دردهای درماتومی که در موارد فوق ذکر گردید و همچنین علائم بالینی و تستهای اختصاصی مانند SLR باشد.
شاخص های اندازه گیری ناتوانی در بیماران سیاتیک
از دو طریق می توان شدت عارضه و میزان ناتوانی بیمار را اندازه گیری نمود که شامل:
- شاخص ODI یا Oswestry Disability Index.
- شاخص SBI یا Sciatica Bothersome Index.
بیشتر بخوانید: نحوه صحیح خوابیدن برای دیسک کمر
درمان درد سیاتیک چیست؟
در مراحل اولیه می‌توان از درمانهای ابتدایی و سپس از درمان های کلینیکی برای این گونه بیماران استفاده نمود در مراحل اولیه شامل استفاده از یخ یا گرما هر دو ساعت ۲۰ دقیقه در ناحیه مذکور می تواند چاره ساز باشد استفاده از داروهای آرام بخش و همچنین کاهنده درد می تواند در موارد درمان های کلینیکی برای این گونه بیماران توسط پزشک متخصص و کارآزموده توصیه شود.
در موارد شدید تر تزریق های اپیدورال توسط متخصصین بیهوشی و درد می تواند در رفع مشکلات بیماران کمک کننده باشد هرچند که این گونه تزریق ها برای تمامی بیماران نیز ممکن است نتیجه بخش نباشد. و نهایتاً جراحی چاره ساز باشد.
تاثیر فیزیوتراپی در درمان دردهای سیاتیک
متدهای فیزیوتراپی
یکی از روش های بسیار مهم در درمان درد سیاتیک چیست؟ دردهای سیاتیکی استفاده از متدهای فیزیوتراپی برای کاهش دردهای این گونه بیماران می باشد که در خلال درمان های اولیه تا درمان های شدید می توان با متدهای مختلف فیزیوتراپی از جمله جریانات تنس و الکترومغناطیس برای این گونه بیماران با فرکانس های مختلف کمک موثری نمود که میتواند از ۴ تا ۶ هفته درمان به طول بیانجامد. فیزیوتراپیست متخصص با در نظر گرفتن فرکانس امواج و همچنین در نظر گرفتن مسیر های عصب درگیر در سیاتیک کمک بسیار موثری را در کاهش این گونه دردها به بیمار ایفا می نماید.
ماساژ و یا درمان های دستی و آزاد سازی عضلات درگیر
یکی دیگر از روش های درمانی فیزیوتراپی در بیماران با درگیری سیاتیک می تواند استفاده از ماساژ و یا درمان های دستی و آزاد سازی عضلات درگیر باشد که میتواند از طریق ریلکس کردن عضلات و همچنین آزادسازی اندورفین نقش مهمی را در کاهش دردهای سیاتیک بیماران داشته باشد.
در زیر نمونه های درمان سیاتیک با فیزیوتراپی را ملاحظه می نمایید
- استفاده از گرما و الکتروتراپی در بهبود گرفتگی های عضلانی
- امواج صوتی یا اولتراسوند در بهبود ترمیم ناحیه
- استفاده از امواج شورت ویو دیاترمی به صورت طولی در کاهش میزان التهاب های ریشه های عصبی
- پوزیشنینگ یا ایجاد حالت های مناسب در بهبود علائم بیماری
- تقویت عضلات از طریق تمرینات طبی
- استفاده از ماساژ و ریلکسیشن و مایوفاشیال ریلیز در کاهش دردهای بیماری
- استفاده از لیزر های کم توان و پرتوان در ترمیم ضایعات
- بهره گیری از فواید مثبت ترکشن در ستون فقرات با برداشتن نیروها از روی دیسک ها و کاهش اسپاسم های عضلانی و رها سازی ریشه های سیاتیک
- بهره‌مندی از خواص مثبت میدان های مغناطیسی یا مگنت
- درمان های دستی شامل رهاسازی عصب ها و ریشه های موجود از فشارهای ناحیه سیاتیک
- ایجاد بازخوردهای کلامی و بینایی در تمرینات اصلاحی
- نیدلینگ
به طور کلی درگیری در ریشه های سیاتیک می تواند منشاء دو اختلال عمده باشد
- اختلال دیسک های کمری
- تنگی کانال نخاعی
در هر دوی این موارد ریشه های سیاتیک می تواند درگیر شود به عبارتی هر کدام از این موارد می‌توانند با درگیر کردن ریشه های سیاتیک اختلال سیاتیک را در مبدا ایجاد نمایند که در مورد اختلال دیسکهای کمری تمرینات تقویتی و اکستنشن ستون مهره ها می تواند کمک کننده بوده ولی در مورد تنگی کانال نخاعی تمرینات فلکشن و همچنین برداشتن فشار در هر دو مورد اختلال با تکنیک های کشش ستون مهره ها و یا دستگاههای ترکشن می تواند کمک کننده باشد.
در موارد اسپوندیلولیزیس و اسپوندیلولیستزیس و درگیری سیاتیک چه درمانی پیشنهاد می شود؟
به طور عمده درگیری سیاتیک با اختلال فوق میتواند توسط تمرینات مختلفی که در کلینیک های فیزیوتراپی ورزشی تخصصی توسط متخصصین ورزش و تحت نظارت آنها انجام می شود شامل حرکت هایی مانند تقویت عضلات شکمی و چرخش لگن به سمت عقب یا posterior pelvic tilt , hooked lying , curl up می باشد.
در موارد درگیری پیریفورمیس و سیاتیک چه باید کرد؟
درگیری سیاتیک میتواند قسمتی مرتبط با درگیری عضله پیریفورمیس یا عضله گلابی شکل در ناحیه باسن باشد که با انقباض این عضله سیاتیک در اغلب موارد تحت فشار در زیر عضله قرار گرفته و می بایست توسط فیزیوتراپیست کارآزموده تکنیک های رها سازی عضله انجام شود تا سیاتیک از زیر عضله خارج شده و فشار از آن برداشته شود.
در موارد درگیری مفصل ساکروایلیاک همراه با درگیری سیاتیک چه درمانی پیشنهاد می شود؟
با توجه به درگیری سیاتیک که میتواند منتج از اختلالات مفصل ساکروایلیاک باشد لازم است تا اختلال مفصل ساکروایلیاک توسط متخصص فیزیوتراپی و یا استئوپاتی و یا کایروپراکتیک که در حیطه کاری درمانهای دستی در این حوزه درمانی محسوب می شوند رفع گردیده و به صورت نرمال قبل از اختلال برگردد در این گونه موارد با برطرف شدن اختلال ساختاری در مفصل ساکروایلیاک و عضلات اطراف مفصل رها شده و همچنین سیاتیک می تواند از فشار ناشی از سفتی عضلات رهایی پیدا نماید. درمان هایی که در این حیطه انجام می شود ممکن است باعث رها شدن دردهای بسیار مزمن که ممکن است حتی تا سالیان سال بیمار را درگیر نموده باشد شود.