شاک‌ویوتراپی یکی از روش‌های نوین و غیرتهاجمی در حوزه فیزیوتراپی و پزشکی ورزشی است که با استفاده از امواج صوتی پرانرژی به درمان بسیاری از مشکلات عضلانی–اسکلتی کمک می‌کند. این روش با تحریک مکانیکی بافت‌ها، افزایش جریان خون، کاهش التهاب و شکستن رسوبات کلسیمی، روند طبیعی ترمیم بدن را فعال می‌سازد. به همین دلیل امروزه به عنوان یک جایگزین مؤثر برای درمان‌های دارویی و حتی برخی جراحی‌ها شناخته شده است و به طور گسترده در درمان بیماری‌هایی مانند خار پاشنه، تاندینوپاتی‌ها، دردهای مزمن عضلانی و آسیب‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی کامل فواید شاک ویو تراپی میپردازیم، با این مقاله از فیزیوتراپی فانتوم زنجان با ما همراه باشید.

همه چیز درباره شاک ویو تراپی

شاک‌ویو تراپی (Shock Wave Therapy) یا درمان با امواج شوک یک روش غیرتهاجمی و نوین در فیزیوتراپی و پزشکی ورزشی است که برای درمان بسیاری از دردهای مزمن عضلانی–اسکلتی به کار می‌رود.

 شاک‌ویوتراپی چیست؟

• در این روش از امواج صوتی پرانرژی (shock waves) استفاده می‌شود که به‌صورت متمرکز یا شعاعی به بافت آسیب‌دیده اعمال می‌گردند.

• این امواج باعث ایجاد تحریک مکانیکی در ناحیه مورد نظر می‌شوند و روند ترمیم طبیعی بدن را فعال می‌کنند.

مکانیزم شاک ویو تراپی

وقتی امواج شوک به بافت وارد می‌شوند، چند اثر مهم ایجاد می‌شود:

1. افزایش جریان خون موضعی: خون‌رسانی بهتر به بافت‌ها باعث اکسیژن‌رسانی بیشتر و تسریع ترمیم می‌شود.

2. تحریک تشکیل رگ‌های خونی جدید (نئوواسکولاریزاسیون): به بهبود طولانی‌مدت تغذیه بافت کمک می‌کند.

3. کاهش درد: با کاهش مواد شیمیایی دردزا و همچنین تأثیر بر پایانه‌های عصبی، درد به مرور کمتر می‌شود.

4. شکستن رسوبات کلسیمی و بافت فیبروتیک: در مشکلاتی مثل کلسیفیک تندینیت شانه یا خار پاشنه، امواج می‌توانند رسوبات را خرد و جذب بدن کنند.

5. تحریک بازسازی کلاژن: برای بهبود کیفیت تاندون و لیگامان‌های آسیب‌دیده.

موارد استفاده شاک‌ویوتراپی

• خار پاشنه (Plantar Fasciitis)

• التهاب و تاندینوپاتی‌های شانه، آرنج (مثل آرنج تنیس‌بازان) و زانو

• دردهای مزمن عضلانی و نقاط ماشه‌ای (Trigger Points)

• کلسیفیکاسیون تاندون‌ها

• برخی مشکلات تأخیر در جوش خوردن استخوان

مزایا

• غیرتهاجمی (بدون جراحی)

• معمولاً بدون نیاز به دارو

• زمان کوتاه هر جلسه (۱۰–۲۰ دقیقه)

• بازگشت سریع به فعالیت روزمره

نکات مهم

• درمان معمولاً در چند جلسه (۳ تا ۶ جلسه) انجام می‌شود.

• ممکن است در حین یا بعد از درمان کمی درد یا قرمزی موقت ایجاد شود که طبیعی است.

• در افراد با اختلالات خونریزی، بارداری یا وجود تومور در محل درمان ممنوع است.

فواید شاک ویو تراپی

فواید شاک ویو تراپی (Shock Wave Therapy) بسیار متنوع است و به همین دلیل در سال‌های اخیر به یکی از روش‌های پرکاربرد فیزیوتراپی و پزشکی ورزشی تبدیل شده. مهم‌ترین فواید شاک ویو تراپی آن عبارتند از:

🔹 فواید اصلی شاک ویو تراپی

1. کاهش درد بدون دارو
   با اثرگذاری بر پایانه‌های عصبی و کاهش مواد التهابی در بافت، درد تدریجاً کاهش می‌یابد.

2. تسریع روند ترمیم بافت‌ها
   تحریک تولید کلاژن و فعال‌سازی فرایندهای ترمیمی بدن باعث بازسازی سریع‌تر تاندون‌ها، لیگامان‌ها و عضلات می‌شود.

3. افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی
   ایجاد مویرگ‌های جدید و افزایش جریان خون در بافت آسیب‌دیده به بهبود تغذیه سلول‌ها کمک می‌کند.

4. شکستن رسوبات کلسیمی و فیبروزها
   در بیماری‌هایی مثل خار پاشنه یا کلسیفیک تندینیت شانه، شاک ویو باعث خرد شدن و جذب رسوبات کلسیم می‌شود.

5. بهبود دامنه حرکتی و عملکرد مفاصل
   با کاهش درد و ترمیم تاندون‌ها و لیگامان‌ها، حرکت مفصل روان‌تر و بدون محدودیت خواهد شد.

6. کاهش نیاز به جراحی
   در بسیاری از مشکلات مزمن، شاک‌ویو جایگزین مؤثر درمان‌های تهاجمی است و بیمار از جراحی بی‌نیاز می‌شود.

7. غیرتهاجمی و ایمن
   بدون برش، بیهوشی یا بستری انجام می‌شود و تنها ممکن است کمی قرمزی یا درد گذرا ایجاد کند.

8. کوتاه بودن جلسات درمان
   هر جلسه معمولاً ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و بیمار بلافاصله می‌تواند به فعالیت روزمره برگردد.

9. کارایی در مشکلات مزمن
   در شرایطی که درمان‌های دیگر مثل دارو، فیزیوتراپی معمول یا تزریق نتیجه نداده‌اند، شاک ویو اغلب موثر واقع می‌شود.

شاک ویوتراپی چه کاربردی دارد و چه بیماری هایی را می توان با آن درمان کرد؟

شاک‌ویوتراپی یکی از روش‌های مدرن در درمان مشکلات عضلانی–اسکلتی و دردهای مزمن است. این روش به دلیل اثراتش بر خون‌رسانی، بازسازی بافت و کاهش درد، در طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها کاربرد دارد.

 کاربردهای شاک‌ویوتراپی

• درمان دردهای مزمن (به‌خصوص در مواردی که درمان‌های دارویی یا فیزیوتراپی معمول مؤثر نبوده‌اند)

• جایگزین غیرتهاجمی برای جراحی در برخی مشکلات تاندونی یا استخوانی

• افزایش کیفیت توان‌بخشی در آسیب‌های ورزشی یا مشکلات شغلی

1. مشکلات پا و پاشنه

• خار پاشنه (Plantar Fasciitis)

• التهاب و آسیب فاشیای کف پا

• درد پاشنه ناشی از رسوب کلسیم

2. مشکلات تاندونی و عضلانی

• تاندینوپاتی آشیل (آسیب یا التهاب تاندون آشیل)

• التهاب تاندون کشکک (Patellar Tendinitis) یا “زانوی پرشکاران”

• تاندینوپاتی همسترینگ

• تاندینوپاتی شانه (مانند کلسیفیک تندینیت)

3. آرنج و اندام فوقانی

• آرنج تنیس‌بازان (Tennis Elbow)

• آرنج گلف‌بازان (Golfer’s Elbow)

• التهاب یا آسیب تاندون‌های ساعد و بازو

4. ستون فقرات و عضلات

• نقاط ماشه‌ای (Trigger Points) در عضلات کمر، گردن و شانه

• اسپاسم و درد مزمن عضلانی

5. استخوان‌ها و مفاصل

• کندرومالاسی کشکک (نرم شدن غضروف کشکک زانو)

• تاخیر در جوش خوردن شکستگی‌ها (Nonunion Fractures)

• بورسیت مزمن (مثلاً در شانه یا لگن)

6. سایر کاربردها

• سلولیت و درمان زیبایی (بهبود بافت همبند و کاهش چربی موضعی)

• برخی مشکلات اختلال نعوظ در مردان (با تحریک جریان خون) – البته نیازمند پروتکل خاص پزشکی است.

✅ به طور خلاصه: شاک ویوتراپی برای خار پاشنه، تاندینوپاتی‌ها، دردهای مزمن عضلانی–اسکلتی، رسوبات کلسیم و برخی مشکلات استخوانی بیشترین کاربرد را دارد.

 مهم‌ترین اثرات شاک‌ویوتراپی

شاک‌ویوتراپی اثرات زیادی دارد، اما تحقیقات و تجربه بالینی نشان می‌دهند که مهم‌ترین اثرات درمانی آن روی چند محور اصلی متمرکز است:

1. کاهش درد

   • از طریق کاهش حساسیت پایانه‌های عصبی

   • کاهش مواد شیمیایی التهاب‌زا (مثل برادی‌کینین و PGE2)
     👉 اثر سریع و چشمگیری در کاهش درد بیماران، به‌خصوص در خار پاشنه و آرنج تنیس‌بازان دارد.

2. افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به بافت

   • شاک ویو با ایجاد رگ‌های خونی جدید (نئوواسکولاریزاسیون) تغذیه بافت را بهتر می‌کند.
     👉 بهبود ترمیم تاندون‌ها و عضلات آسیب‌دیده.

3. تحریک بازسازی بافت‌ها (Healing Stimulation)

   • فعال‌سازی سلول‌های ترمیم‌کننده (فیبروبلاست‌ها و استئوبلاست‌ها)

   • تحریک تولید کلاژن جدید
     👉 در تاندینوپاتی‌ها و مشکلات رباطی بسیار مؤثر است.

4. شکستن و جذب رسوبات کلسیمی و فیبروتیک

   • خرد کردن کلسیفیکاسیون‌های تاندونی (مثل شانه یا پاشنه)

   • کاهش بافت فیبروتیک غیرطبیعی
     👉 به‌ویژه در درمان کلسیفیک تندینیت شانه و خار پاشنه کاربرد دارد.

5. بهبود دامنه حرکتی و عملکرد مفصل

   • کاهش خشکی و محدودیت حرکت
     👉 بیمار بعد از چند جلسه می‌تواند راحت‌تر فعالیت‌های روزانه یا ورزشی خود را انجام دهد.

✅ بنابراین می‌توان گفت که کاهش درد، بهبود خون‌رسانی، بازسازی بافت و از بین بردن رسوبات کلسیم، چهار اثر اصلی و مهم شاک‌ویوتراپی هستند.

بیشتر بخوانید …تاثیرات بیوفیدبک کف لگن

آیا درمان با شاک ویوتراپی دردناک است؟

بله، شاک‌ویوتراپی ممکن است کمی دردناک باشد، اما میزان آن به شرایط بیمار و شدت آسیب بستگی دارد.

🔹 میزان درد در طول درمان

• در هنگام اعمال امواج، بعضی بیماران احساس کوبش یا سوزش خفیف دارند.

• شدت درد معمولاً قابل‌تحمل است و بسیاری از بیماران نیازی به مسکن پیدا نمی‌کنند.

• دستگاه شاک ویو امکان تنظیم شدت دارد، بنابراین درمانگر می‌تواند سطح انرژی را بر اساس آستانه تحمل بیمار تنظیم کند.

 بعد از درمان

• ممکن است کمی درد، قرمزی یا التهاب خفیف در محل درمان ایجاد شود که شبیه درد عضلانی بعد از ورزش است.

• این حالت معمولاً موقت بوده و طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شود.

 نکته مهم

• درد خفیف بخشی از روند طبیعی درمان است چون نشان می‌دهد بدن وارد فرآیند ترمیم و بازسازی بافت شده.

• اغلب بیماران گزارش می‌دهند که بعد از چند جلسه، درد اصلی بیماری (مثل خار پاشنه یا تاندینوپاتی) به‌طور محسوسی کمتر می‌شود.

✅ به طور خلاصه: شاک ویوتراپی ممکن است کمی ناراحت‌کننده یا دردناک باشد، اما این درد کوتاه‌مدت، قابل‌تحمل و نشانه شروع ترمیم بافت است.

چه افرادی نباید شاک ویو تراپی انجام دهند؟

 چون شاک‌ویوتراپی با وجود اینکه روش ایمن و غیرتهاجمیه، برای همه افراد مناسب نیست.

1. زنان باردار

   • به‌خصوص در ناحیه لگن و شکم، چون اثر امواج روی جنین مشخص نیست.

2. افراد با اختلالات خونریزی یا مصرف داروهای ضدانعقاد

   • مثل وارفارین، هپارین یا مشکلات انعقادی ارثی → خطر خونریزی و هماتوم بیشتر می‌شود.

3. افراد با عفونت یا زخم فعال در محل درمان

   • شاک ویو می‌تواند التهاب و آسیب را تشدید کند.

4. افراد دارای تومور (خوش‌خیم یا بدخیم) در ناحیه درمان

   • به دلیل احتمال تحریک رشد تومور.

5. وجود پروتز یا ایمپلنت فلزی در محل درمان

   • مثلاً در مفصل ران یا زانو، چون امواج ممکن است اثر نامطلوب بگذارند.

6. بیماران مبتلا به اختلالات عصبی شدید یا حساسیت عصبی بالا

   • ممکن است درد غیرقابل‌تحمل ایجاد شود یا پاسخ نامناسب بدهند.

7. بیماران با بیماری‌های قلبی خاص

   • افرادی که پیس‌میکر (ضربان‌ساز قلبی) دارند نباید در نواحی نزدیک قلب شاک ویو بگیرند.

8. کودکان و نوجوانان در حال رشد

   • چون صفحات رشد استخوانی هنوز بسته نشده‌اند و احتمال آسیب وجود دارد.

⚠️ نکته مهم

• در هر فردی باید قبل از شروع درمان، پزشک یا فیزیوتراپیست ارزیابی کامل انجام دهد.

• در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای (مثل دیابت یا پوکی استخوان) باید احتیاط بیشتری به خرج داد.

کلام آخر

درمان با شاک‌ویوتراپی به دلیل کاهش درد، بهبود خون‌رسانی، بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده و رفع رسوبات کلسیمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این روش به بیماران کمک می‌کند بدون نیاز به جراحی یا مصرف طولانی‌مدت دارو، بهبود قابل‌توجهی در عملکرد روزمره و کیفیت زندگی خود تجربه کنند. بنابراین می‌توان گفت شاک‌ویوتراپی یک روش ایمن، مؤثر و ارزشمند در درمان بسیاری از مشکلات شایع عضلانی–اسکلتی است که در سال‌های اخیر جایگاه مهمی در درمان‌های توانبخشی و فیزیوتراپی پیدا کرده است.