درد لگن یکی از مشکلات شایع اسکلتی‌ـ‌عضلانی است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد. این درد ممکن است ناشی از مشکلات مفصلی، عضلانی، عصبی یا حتی بیماری‌های داخلی مانند اورولوژیک و گوارشی باشد. تشخیص دقیق علت درد لگن نقش حیاتی در تعیین روش درمان مناسب دارد. درمان درد لگن شامل روش های مختلف فیزیوتراپی، ورزش درمانی، دارودرمانی، مدالیته‌های الکتروتراپی، سرما و گرما درمانی و در موارد خاص جراحی است. هدف اصلی درمان، کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات اطراف لگن و بازگشت عملکرد طبیعی فرد است. در این مقاله از فیزیوتراپی فانتوم زنجان با ما همراه باشید.

درمان درد لگن

درد لگن یکی از شکایات شایع بیماران است و می‌تواند علل متنوعی داشته باشد؛ از مشکلات عضلانی ـ اسکلتی تا بیماری‌های مفصلی یا حتی علل داخلی (مانند مشکلات دستگاه ادراری یا گوارشی). درمان مناسب بستگی مستقیم به علت زمینه‌ای دارد، اما به طور کلی می‌توان راهکارهای درمان درد لگن را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

---

 درمان‌های غیر دارویی

1. استراحت نسبی: اجتناب از فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کند (مانند نشستن طولانی یا بلند کردن اجسام سنگین).

2. فیزیوتراپی و تمرین درمانی:

   • تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات لگن، باسن و کمر.

   • اصلاح الگوی راه رفتن و وضعیت بدن.

   • تکنیک‌های دستی (Manual therapy).

3. گرما و سرما درمانی:

   • کمپرس سرد در موارد التهاب یا آسیب حاد.

   • گرما درمانی برای اسپاسم عضلات و دردهای مزمن.

4. کاهش وزن (در افراد با اضافه‌وزن) برای کاهش فشار روی مفاصل لگن.

5. وسایل کمکی: استفاده از عصا یا واکر در موارد آرتروز یا ضعف شدید عضلات.

---

 درمان‌ های دارویی (تحت نظر پزشک)

• مسکن‌ها مثل استامینوفن.

• داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن.

• شُل‌کننده‌های عضلانی در صورت وجود اسپاسم.

• تزریق داخل مفصلی (کورتون یا هیالورونیک اسید) در موارد آرتروز یا التهاب شدید.

---

 درمان‌های تهاجمی و جراحی

• آرتروسکوپی لگن برای برداشتن ضایعات یا ترمیم آسیب‌های درون‌مفصلی.

• تعویض مفصل لگن (هیپ پروتز) در موارد پیشرفته آرتروز یا نکروز سر فمور.

• جراحی ترمیمی پس از شکستگی‌ها یا آسیب‌های شدید.

---

 روش‌های مکمل

• آب‌درمانی (Hydrotherapy) برای کاهش فشار بر مفصل در حین تمرین.

• طب سوزنی یا تکنیک‌های درمان دستی مکمل.

• اصلاح کفش و استفاده از کفی‌های طبی در موارد اختلاف طول اندام یا اختلالات بیومکانیک.

---

⚠️ نکته مهم: درمان قطعی به علت درد بستگی دارد. درد لگن می‌تواند ناشی از آرتروز، بورسیت، مشکلات ستون فقرات کمری، سندرم پیریفورمیس، کشیدگی عضلات، یا حتی مشکلات داخلی مثل عفونت ادراری و سنگ کلیه باشد. بنابراین تشخیص دقیق پزشک پیش‌شرط انتخاب درمان درست است.

روش درمان درد لگن به روش تکارتراپی

تکارتراپی (TECAR Therapy) یکی از روش‌های نوین الکتروتراپی و فیزیوتراپی است که با استفاده از امواج رادیوفرکانسی، تولید گرمای عمقی در بافت می‌کند و باعث افزایش گردش خون، تحریک بازسازی بافتی و کاهش درد و التهاب می‌شود. این روش در درمان دردهای عضلانی‌ـ‌اسکلتی از جمله درد لگن بسیار کاربرد دارد.

---

 مکانیسم اثر تکارتراپی در درد لگن

• افزایش جریان خون موضعی → بهبود اکسیژن‌رسانی و تغذیه بافتی.

• تسریع فرآیند ترمیم بافتی در عضلات، رباط‌ها و مفاصل.

• کاهش التهاب و ورم به دلیل افزایش تخلیه لنفاوی.

• کاهش درد از طریق تحریک گیرنده‌های عصبی و تنظیم سیستم عصبی خودکار.

• ریلکس شدن عضلات و رفع اسپاسم اطراف لگن.

---

 روش درمان

1. ارزیابی اولیه: تشخیص علت درد لگن (آرتروز مفصل ران، بورسیت، کشیدگی عضلات، التهاب تاندون‌ها و…) توسط پزشک یا فیزیوتراپیست.

2. قرار دادن الکترودها:

   • یک الکترود فعال روی ناحیه درد (مثلاً مفصل ران یا کناره لگن).

   • یک الکترود خنثی در سطح مقابل یا نزدیک ناحیه قرار داده می‌شود.

3. انتخاب مد درمانی:

   • مد خازنی (Capacitive) → بیشتر برای بافت‌های نرم مثل عضلات و پوست.

   • مد مقاومتی (Resistive) → بیشتر برای بافت‌های عمقی مثل مفصل و استخوان.

4. مدت زمان درمان: معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در هر جلسه.

5. تعداد جلسات: بسته به شدت مشکل، بین ۶ تا ۱۲ جلسه (۲ تا ۳ بار در هفته).

6. همراهی با سایر درمان‌ها: معمولاً همراه با تمرین درمانی، کشش ملایم، یا ماساژ درمانی استفاده می‌شود.

---

 موارد کاربرد تکارتراپی در درد لگن

• آرتروز مفصل ران (Hip OA).

• بورسیت تروکانتریک.

• کشیدگی یا پارگی عضلات گلوتئال.

• التهاب تاندون‌های ناحیه لگن.

• دردهای مزمن پس از جراحی لگن یا پروتز.

---

⚠️ موارد منع استفاده

• وجود پروتز یا ایمپلنت فلزی در ناحیه.

• بارداری (به‌ویژه در لگن و شکم).

• وجود تومور یا عفونت فعال.

• بیماران با دستگاه ضربان‌ساز قلب (Pacemaker).

تکنیک سرما و گرما روشی برای درمان درد لگن

سرما و گرما درمانی (Cryotherapy & Thermotherapy) از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌های فیزیوتراپی برای کنترل درد لگن هستند. انتخاب بین سرما یا گرما بستگی به مرحله آسیب و نوع درد دارد.

 سرما درمانی (Cryotherapy)

کاربرد:

• در آسیب‌ها و دردهای حاد (مثل کشیدگی عضله، پیچ‌خوردگی یا التهاب ناگهانی).

• کاهش التهاب، تورم و خونریزی داخلی.

• بی‌حس کردن موضع و کاهش درد.

روش استفاده:

• کمپرس سرد یا کیسه یخ روی ناحیه لگن.

• زمان: ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، ۲ تا ۳ بار در روز.

• همیشه یک حوله نازک بین یخ و پوست قرار گیرد تا از سوختگی سرد جلوگیری شود.

 گرما درمانی (Thermotherapy)

کاربرد:

• در دردهای مزمن و غیرالتهابی (مثل آرتروز لگن، خشکی مفصل یا اسپاسم عضلانی).

• افزایش جریان خون و اکسیژن‌رسانی.

• کاهش گرفتگی و اسپاسم عضلات اطراف لگن.

• افزایش انعطاف‌پذیری بافت نرم پیش از ورزش یا تمرین درمانی.

روش استفاده:

• پَد گرم، کیسه آب گرم یا پارافین‌تراپی.

• زمان: ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، ۲ بار در روز (یا قبل از تمرینات فیزیوتراپی).

• توجه به جلوگیری از سوختگی حرارتی (به‌ویژه در بیماران دیابتی یا کسانی که حس پوستی کاهش یافته دارند).

 ترکیب سرما و گرما (Contrast Therapy)

• در برخی شرایط (مثل دردهای مزمن همراه با التهاب خفیف یا سفتی عضلات)، می‌توان تناوب سرما و گرما به کار برد.

• مثال: ۳ دقیقه گرما → ۱ دقیقه سرما → تکرار تا ۱۵ دقیقه.

• این روش باعث بهبود گردش خون، کاهش درد و کاهش اسپاسم می‌شود.

⚠️ موارد احتیاط

• استفاده نکردن از سرما یا گرما روی زخم باز یا عفونت.

• عدم استفاده طولانی‌مدت (بیش از ۲۰ دقیقه).

• احتیاط در بیماران با مشکلات قلبی‌ـ‌عروقی یا دیابت.

فیزیوتراپی و ورزش برای درمان درد لگن

فیزیوتراپی و ورزش از مؤثرترین روش‌های غیر دارویی برای درمان درد لگن هستند. هدف اصلی این روش‌ها کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات اطراف لگن و بهبود الگوی حرکتی است.

---

 نقش فیزیوتراپی در درمان درد لگن

1. مدالیته‌ها (وسایل درمانی):

   • اولتراسوند، لیزر تراپی، تکارتراپی، سرما و گرما برای کاهش درد و التهاب.

   • تحریک الکتریکی (TENS) برای کاهش درد.

2. تکنیک‌های دستی (Manual Therapy):

   • کشش مفصل ران برای کاهش خشکی.

   • ماساژ درمانی برای رفع اسپاسم عضلات گلوتئال و همسترینگ.

3. تمرین درمانی:

   • برنامه ورزشی تدریجی برای تقویت عضلات ران، لگن و کمر.

   • تمرینات تعادلی و کششی جهت اصلاح بیومکانیک بدن.

 تمرینات ورزشی مناسب برای درد لگن

۱. تمرینات کششی

• کشش عضله سرینی (Glute Stretch): در حالت خوابیده به پشت، زانو را به سمت قفسه سینه بکشید و ۲۰ ثانیه نگه دارید.

• کشش ایلیوپسواس (Hip Flexor Stretch): یک پا جلو، پای دیگر عقب؛ لگن را به جلو فشار دهید.

۲. تمرینات تقویتی

• ایزومتریک گلوتئال: در حالت خوابیده به پشت، عضلات باسن را منقبض کنید و ۵ ثانیه نگه دارید.

• بریج (Bridge): دراز بکشید، زانوها خم، لگن را بالا بیاورید و ۵ ثانیه نگه دارید.

• آبداکشن ران با کش: به پهلو دراز بکشید و پای بالایی را بالا ببرید (یا با کش مقاومتی انجام دهید).

۳. تمرینات تعادلی و عملکردی

• ایستادن روی یک پا برای ۱۰–۲۰ ثانیه (در مراحل پیشرفته‌تر روی سطح ناپایدار).

• اسکوات نیمه (Half Squat) برای تقویت چهارسر ران و عضلات لگن.

 نکات ایمنی

• تمرینات باید بدون درد شدید انجام شوند.

• پیشرفت حرکات باید تدریجی باشد.

• گرم‌کردن قبل و سردکردن بعد از ورزش فراموش نشود.

• در صورت وجود آرتروز یا جراحی لگن، تمرینات باید زیر نظر فیزیوتراپیست تنظیم شوند.

همه چیز درباره درد‌های لگنی

“درد لگنی” (Pelvic Pain) یک اصطلاح کلی است که به هرگونه درد در ناحیه لگن گفته می‌شود. این درد می‌تواند حاد یا مزمن، خفیف یا شدید، و ناشی از عوامل مختلفی در دستگاه اسکلتی‌ـ‌عضلانی، دستگاه ادراری، گوارشی یا حتی دستگاه تناسلی باشد.

در ادامه، یک مرور جامع درباره همه چیز در مورد درد لگنی ارائه می‌دهم:

– انواع درد لگنی

1. درد حاد لگنی: شروع ناگهانی دارد، معمولاً کمتر از ۶ هفته طول می‌کشد.

2. درد مزمن لگنی: بیشتر از ۶ ماه طول بکشد، اغلب همراه با محدودیت حرکتی یا مشکلات عملکردی.

3. درد موضعی: در یک نقطه خاص (مثلاً مفصل ران یا کشاله ران).

4. درد منتشر: در سراسر لگن یا همراه با انتشار به ران و کمر.

– علل شایع درد لگنی

۱. علل اسکلتی ـ عضلانی

• آرتروز مفصل ران (Hip Osteoarthritis)

• بورسیت تروکانتریک (التهاب بورس کنار ران)

• کشیدگی یا پارگی عضلات گلوتئال یا ادکتور

• سندرم پیریفورمیس (گیر افتادن عصب سیاتیک در لگن)

• اختلاف طول اندام‌ها

۲. علل ارتوپدی و جراحی

• شکستگی لگن یا فمور

• نکروز آواسکولار سر فمور

• مشکلات پس از جراحی یا پروتز لگن

۳. علل داخلی (اورولوژی و گوارشی)

• عفونت ادراری یا سنگ کلیه

• مشکلات روده (یبوست مزمن، سندرم روده تحریک‌پذیر)

• فتق‌های ناحیه کشاله ران

۴. علل زنان و زایمان

• آندومتریوز

• بیماری‌های التهابی لگن (PID)

• دردهای دوران قاعدگی

• عوارض پس از بارداری و زایمان

۵. علل عصبی

• نوروپاتی عصب ژنیتوفمورال یا پودندال

• دردهای ناشی از فشار روی اعصاب نخاعی (دیسک کمری)

– علائم همراه

• محدودیت در راه رفتن یا نشستن طولانی

• انتشار درد به ران یا کمر

• خشکی صبحگاهی (در آرتروز)

• تورم یا قرمزی موضعی (در التهاب یا عفونت)

• تب و علائم عمومی (در عفونت‌ها)

• مشکلات ادراری یا قاعدگی در علل داخلی

– روش‌های تشخیص

• شرح حال و معاینه دقیق

• آزمایش خون و ادرار (در صورت شک به عفونت یا مشکلات داخلی)

• تصویربرداری: رادیوگرافی، MRI، سونوگرافی لگن

• معاینه ارتوپدی و زنان بسته به علائم بیمار

– درمان دردهای لگنی

۱. درمان‌های غیر دارویی

• استراحت نسبی و پرهیز از حرکات تشدیدکننده درد

• فیزیوتراپی (سرما/گرما، اولتراسوند، لیزر، تکارتراپی، TENS)

• ورزش و تمرین درمانی برای تقویت عضلات لگن و کمر

• اصلاح وضعیت بدن و الگوی حرکتی

2. درمان دارویی

• مسکن‌ها (استامینوفن)

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

• شل‌کننده‌های عضلانی

• آنتی‌بیوتیک‌ها (در عفونت لگنی)

• تزریق‌های داخل مفصلی (کورتون یا هیالورونیک اسید)

۳. درمان‌ های تهاجمی و جراحی

• آرتروسکوپی لگن

• ترمیم شکستگی‌ها یا آسیب‌های شدید

• تعویض مفصل ران در آرتروز یا نکروز شدید

۴. روش‌های مکمل

• طب سوزنی، ماساژ درمانی

• آب‌درمانی (Hydrotherapy)

• یوگا و تمرینات کششی ملایم

– پیشگیری از دردهای لگنی

• حفظ وزن مناسب

• ورزش منظم (شنا، پیاده‌روی، تمرینات تقویتی لگن و کمر)

• وضعیت صحیح نشستن و ایستادن

• پرهیز از حرکات ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین

• درمان به موقع عفونت‌ها و مشکلات داخلی

---

📌 به طور خلاصه:
درد لگنی یک علامت است، نه یک بیماری واحد. برای درمان مؤثر، تشخیص دقیق علت زمینه‌ای ضروری است. فیزیوتراپی، ورزش و اصلاح سبک زندگی نقش مهمی در کنترل و بهبود این درد دارند.

درد لگن کجاست؟

“درد لگن” معمولاً به دردی گفته می‌شود که در ناحیه بین شکم تحتانی و ران‌ها احساس می‌شود. اما بسته به علت، محل دقیق درد می‌تواند متفاوت باشد.

---

🔹 محل‌های شایع احساس درد لگن

1. مفصل ران (Hip Joint):

   • درد بیشتر در کشاله ران یا جلوی ران حس می‌شود.

   • در آرتروز لگن یا نکروز سر فمور شایع است.

2. کناره خارجی لگن (Lateral Hip):

   • درد در قسمت بیرونی لگن و کنار ران.

   • معمولاً ناشی از بورسیت تروکانتریک یا التهاب تاندون‌ها.

3. ناحیه پشت لگن (Posterior Hip / Buttock):

   • درد در باسن یا پشت لگن.

   • ممکن است به دلیل سندرم پیریفورمیس، مشکلات عضلات گلوتئال یا حتی دیسک کمر باشد.

4. ناحیه لگن تحتانی و کف لگن:

   • بیشتر در مشکلات زنان، ارولوژی یا دردهای مزمن لگنی دیده می‌شود.

   • مثل آندومتریوز، عفونت‌های لگنی یا دردهای کف لگن.

---

🔹 الگوی انتشار درد لگن

• به ران: در آرتروز مفصل ران.

• به زانو: گاهی درد لگن به صورت “درد ارجاعی” در زانو احساس می‌شود.

• به کمر یا ساق: در مشکلات عصبی یا کمری.

---

📌 در نتیجه:
درد لگن دقیقاً فقط در استخوان لگن حس نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند در کشاله ران، کنار لگن، باسن یا حتی منتشر به ران و زانو ظاهر شود. محل دقیق درد به تشخیص علت آن کمک زیادی می‌کند.

تشخیص درد لگن

برای تشخیص درد لگن ابتدا باید دانست که لگن یک ناحیه پیچیده است و درد می‌تواند از مفصل ران، ستون فقرات، عضلات، اعصاب یا حتی اندام‌های داخلی منشاء بگیرد. به همین دلیل ارزیابی دقیق و مرحله‌به‌مرحله انجام می‌شود.

---

– مراحل تشخیص درد لگن

1. گرفتن شرح حال (History)

• زمان شروع درد (حاد یا مزمن)

• محل دقیق درد (کشاله ران، کنار لگن، باسن، پایین شکم)

• ماهیت درد (تیز، مبهم، سوزشی، ضربان‌دار)

• عوامل تشدیدکننده (راه رفتن، نشستن طولانی، بالا رفتن از پله‌ها)

• علائم همراه (تب، تورم، انتشار درد به زانو یا کمر، علائم ادراری یا قاعدگی)

2. معاینه بالینی (Physical Examination)

• مشاهده وضعیت بدن و نحوه راه رفتن (Gait Analysis)

• لمس نواحی دردناک (بورس‌ها، مفصل ران، عضلات گلوتئال)

• تست‌های اختصاصی مفصل ران:

  • تست FADIR (برای گیر افتادگی مفصل ران)

  • تست FABER (برای افتراق مشکلات لگن و ستون فقرات)

• بررسی دامنه حرکتی مفصل ران

• معاینه ستون فقرات کمری و عصب سیاتیک

3. بررسی‌های تصویربرداری و پاراکلینیک

• رادیوگرافی ساده (X-ray): بررسی آرتروز، شکستگی، تغییر شکل استخوان‌ها.

• MRI: برای آسیب بافت نرم، نکروز سر فمور، پارگی عضلات یا لابروم.

• سونوگرافی: بررسی بورس‌ها و تاندون‌ها، همچنین در مشکلات زنان.

• سی‌تی‌اسکن: در شکستگی‌های پیچیده لگن.

• آزمایش خون و ادرار: در صورت شک به عفونت، التهاب یا مشکلات داخلی.

4. ارزیابی تخصصی (بر اساس علائم)

• ارتوپدی: در آرتروز، نکروز سر فمور، شکستگی یا مشکلات مفصل ران.

• نورولوژی/جراح اعصاب: در مشکلات کمری یا دردهای عصبی.

• ارولوژی یا زنان: در صورت همراهی با مشکلات ادراری یا قاعدگی.

• فیزیوتراپی: برای بررسی بیومکانیک و عضلات لگن.

– علل شایع بر اساس محل درد

• کشاله ران: آرتروز مفصل ران، نکروز سر فمور، کشیدگی عضلات.

• کنار لگن: بورسیت تروکانتریک، التهاب تاندون‌ها.

• باسن و پشت لگن: سندرم پیریفورمیس، دیسک کمری.

• پایین شکم/کف لگن: مشکلات زنان یا ارولوژی.

---

📌 خلاصه:
تشخیص درد لگن نیازمند یک رویکرد ترکیبی است: شرح حال دقیق + معاینه بالینی + تصویربرداری یا آزمایش‌ها. محل دقیق درد و الگوی انتشار آن مهم‌ترین سرنخ‌ها برای تشخیص علت هستند.

علت درد لگن سمت راست در زنان و مردان

درد لگن در بارداری

درد لگن در PMS و پریودی

کلام آخر

درمان درد لگن نیازمند یک رویکرد چندجانبه و فردی است که با توجه به علت زمینه‌ای درد طراحی می‌شود. ترکیبی از فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی، روش‌های غیر دارویی و در صورت نیاز دارودرمانی یا جراحی می‌تواند اثربخشی بالایی در کاهش درد و بهبود عملکرد داشته باشد. تشخیص زودهنگام علت درد و پیروی از برنامه درمانی منظم، نه تنها کیفیت زندگی بیمار را افزایش می‌دهد بلکه از پیشرفت مشکلات مفصلی و عضلانی جلوگیری می‌کند. توجه به آموزش بیمار و پیشگیری نیز نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.