دلیل پرانتزی شدن پای کودکان : پای پرانتزی یک بیماری استخوانی در کودکان است که سبب خمیدگی پاها و بروز دیگر بد شکلی های استخوانی می شودپرانتزی شدن فیزیولوژیک پاها، در اغلب کودکان زیر ۲ سال، ظاهر طبیعی پاها به شمار می روددر کودکان دارای پاهای پرانتزی، خمیدگی تقریبا در سن ۱۸ ماهگی شروع به بهبود کرده و همگام با رشد کودک ادامه می یابدبا رسیدن به سن ۳ تا ۴ سال، خمیدگی اصلاح شده و پاها ظاهری طبیعی به دست آورده اندمعمولاً، درمان پای پرانتزی در بین نوزادان لازم نیستدر ادامه پاهای کودکان با راه افتادن صاف می‌شود و این شرایط معمولاً بین سنین 12 تا 18 ماهگی درمان می‌شوددر اکثر موارد، این مشکل هیچ عوارض جانبی ماندگاری برای کودک ایجاد نمی‌کند.
به هر حال، مشکل پا پرانتزی گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به سایر بیماری‌ها همچون بیماری بلانت یا نرمی استخوان باشددر صورتی که فرزند شما با رسیدن به دو سالگی هنوز مشکل زانوی پرانتزی دارد، لازم است با پزشک در این رابطه ملاقات شود.
در بلند مدت، پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان می‌تواند باعث ابتلای فرد به آرتروز در مفاصل زانو و لگن شودروش‌های موجود برای درمان پا پرانتزی شامل بریس‌ها، قالب‌ها، یا عمل جراحی است که با استفاده از آن‌ها می‌توان مشکلات استخوانی را درمان کرددر اصطلاح به این مشکل، بیماری زانو پرانتزی مادرزادی نیز گفته می‌شود. در ادامه به بررسی دلیل پرانتزی شدن پای کودکان می پردازیم تا انتهای مقاله با کلینیک فیزیوتراپی فانتوم همراه باشید.
دلیل پرانتزی شدن پای کودکان
- عوامل مختلفی موجب بروز عارضه زانوهای پرانتزی در کودکان می شود که مهم ترین دلیل پرانتزی شدن پای کودکان عبارتند از
- فقر ویتامین D
- اضافه وزن کودکان
- ارث
- عفونت استخوانی و مفصلی
- تومورهای استخوانی و مفصلی
- استفاده از پوشک های نامناسب برای کودک
- وارد شدن ضربه و آسیب به صفحات رشد استخوانی
- ضعف عضلات در بخش خارجی و قوی بودن عضلات در بخش داخلی
- شکستگی پایین استخوان ران و بالای استخوان ساق همراه با جوش خوردگی نامناسب
- ابتلای کودک به بعضی بیماری ها نظیر نرمی استخوان، بلانت، کوتاه قامتی و پاژه استخوان
بیماری بلانت
در این بیماری استخوان های ساق پا دارای رشد غیرطبیعی هستنددرنتیجه زانو دچار انحنا رو به بیرون می شودتشدید این عارضه همزمان با راه افتادن کودک صورت می گیردگاهی پرانتزی شدن زانو در سنین کودکی و گاهی علائم در سن نوجوان بروز می یابدچاقی کودک یکی از دلایل عمده ابتلای کودک به بیماری بلانت هستند.
بیماری نرمی استخوان
در این عارضه استخوان به دلیل کمبود ویتامین D استحکام کافی نداشته و دچار خمیدگی یا شکستگی زودرس می شودمعمولاً استخوان قفسه سینه و پا چنین حالتی را تجربه می کنندگاهی استخوان جمجمه نیز دچار تغییر شکل می شودالبته در درجات حاد درگیری استخوان ستون مهره و سایر استخوان های بلند بدن گزارش شده است.
بیماری پاژه استخوان
در این عارضه، استخوان توانایی لازم برای بازسازی بعد از شکستگی را نداردبه همین دلیل افراد دچار شکستگی های استخوانی با مشکلات مفصلی از قبیل پاهای پرانتزی مواجه می شوندعلاوه بر تغییر شکل استخوانی، علائمی چون درد مفصل و استخوان و سوزش و ضعف نیز مبتلایان را درگیر می کندابتلا به این عارضه بیشتر در افراد سالمند گزارش شده است.
کوتاه قامتی
کوتاه قامتی یا کوتولگی یکی از انواع اختلالات رشد است که به دلایل مختلف بروز می یابد؛ به عنوان مثال می توان به کم کاری تیروئید، کاهش ترشح هورمون رشد، عوامل ژنتیکی و … اشاره کرددست و پای کوتاه و زانوی پرانتزی بارزترین نشانه افراد مبتلا به این اختلال رشدی است.
علائم پای پرانتزی در کودکان
پای پرانتزی عموما در نگاه اول قابل مشاهده بوده و می‌توان آن را تشخیص داداما حتما را اطمینان از این موضوع باید به پزشک متخصص ارتوپدی یا جراح زانو مراجعه کنیدعلائم پای پرانتزی به شرح زیر است
- فاصله بیش از حد زانوها از هم
- غیر متقارن بودن پاها
- مشکلات حرکتی مانند لنگیدن، ضعف در هنگام حرکت، اشکال در دویدن
- درد در ناحیه زانو
- محدودیت حرکت لگن
- قرار گرفتن کف پاها به سمت داخل
زمان مراجعه به پزشک برای پای پرانتزی
اگر فرزندتان کودک زیر یک سال یا نوپاست، پای پرانتزی او احتمالاً ظاهری نرمال دارداما اگر نگران هستید، از پزشک بخواهید آن را بررسی کنداگر کودکتان فقط دو سال یا همین حدود دارد، ممکن است هنوز هم پاهای کودکتان کمی پرانتزی به نظر برسد اما از دورۀ نوپایی به بعد باید تا اندازه‌ای بهبود مشاهده شوداگر کودک سه ساله است و حالت پرانتزی پاهایش هنوز آشکار است، فکر خوبی است که از پزشک بخواهید آن را بررسی کند.
پس به‌طورکلی، در هر سنی اگر فکر می‌کنید قوس پای کودک شدید است، اگر تنها در یک پا وجود دارد یا اگر به جای بهبود بدتر می‌شود، فکر خوبی است که آن را با پزشک مطرح کنیدپزشک احتمالاً کودکتان را معاینه خواهد کرد و سابقۀ او را نیز بررسی می‌کندممکن است برای اطمینان از اینکه او کمبود ویتامین D ندارد، یک آزمایش خون و برای رد احتمال بیماری بلانت، یک اسکن اشعهٔ ایکس انجام شوداگر کمبود ویتامین D وجود داشته باشد، پزشک مکمل ویتامین را تجویز خواهد کردهمچنین ممکن است کودک برای ارزیابی یا درمان بیشتر به ارتوپد اطفال ارجاع داده شود.
درمان پای پرانتزی
در روند درمان پای پرانتزی در کودکان مانند هر مشکل دیگر در علوم پزشکی در مراحل اولیه از درمان های غیرتهاجمی(غیر جراحی)استفاده می شود.یکی از این نوع درمان ها مراجعه کودک به کاردرمانگر هست.
درمان پاهای پرانتزی در کودکان زیر 2 سال
پاهای پرانتزی در نوزادان و کودکان زیر 2 سال در اغلب موارد به صورت خود به خود بهبود می‌یابد اما لازم است به صورت مداوم مراحل رشد و نمو کودک شما زیر نظر متخصصین تحت کنترل باشد تا در صورت عدم بهبود راهکارهای درمانی مناسب انجام شود.
درمان پاهای پرانتز در کودکان بالای 2 سال
همان طور که اشاره کردیم برای کودکان زیر 2 سال هیچ گونه درمان خاصی لازم نیست اما اگر پس از 2 سالگی کودک شما همچنان دارای پاهای پرانتزی باشد با توجه به علت بیماری درمان‌های پیشنهادی شامل موارد زیر می باشد
استفاده از کفش‌های مخصوص
استفاده از آتل و بریس
جراحی
درمان پاهای پرانتزی که به دلیل بیماری بلانت
در صورتی که بیماری بلانت در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان با استفاده از آتل و ساق بند پاهای پرانتزی را در کودکان خردسال تحت درمان قرار داد.
درمان پاهای پرانتزی که به دلیل بیماری راشیتیسم
همان طور که پیشتر اشاره شد بیماری راشیتیسم به دلیل کمبود ویتامین دی و کلسیم در بدن ایجاد می‌شود بنابراین با تجویز مکمل‌های ویتامین دی و کلسیم به رژیم غذایی کودک می‌توان بیماری راشیتیسم را تحت درمان و مداوا قرار داددر برخی موارد ممکن است بیماری‌های ژنتیکی در جذب ویتامین دی اثرگذار باشند و منجر به بیماری راشیتیسم ارثی شود، در این صورت جهت مداوای کودک باید به یک متخصص مراجعه نمائید تا مکمل‌های مناسب وضعیت کودک شما تجویز شود.
کاردرمانی در پای پرانتزی
کاردرمانی پای پرانتزی در کودکان یا بزرگسالان در مقایسه با سایر روش‌ها بهترین نتیجه را به همراه خواهد داشتکاردرمانگر می تواند با اصلاح عادات غلط که بارها ممکن است در روز تکرار شود کمک شایانی به شما کنندتمرینات اصلاحی در طول پروسه کاردرمانی، طوری طراحی می‌شود که ضمن ایجاد جنبش پذیری و تحرک در مفصل زانوها و اطراف آن‌ها، باعث تقویت عضلات جانبی داخلی پاها و همچنین عضلات درون گرداننده ساق پا بشود.
شايان ذكر است كاردرمانی می‌تواند با تجويز و آموزش استفاده از ارتزها و نيز دادن تمرينات اصلاحي گام مهمي در جهت پيشگيري و نيز كاهش ميزان اثرات اين دفورميتي و انحرافات برداردهمينطور با اقدامات كاردرماني قبل يا بعد از عمل جراحي ميتوان موفقيت مداخلات جراحي را بطرز چشمگیری افزايش داد.
چند نمونه تمرینات که می توان به این عارضه کمک کند(لازم به ذکر است که این تمرینات فقط بصورت نمونه آورده شده است)باید کودک دچار این عارضه توسط کاردرمانگر ارزیابی شود،تمرینات متناسب با توان بدنی کودک داده شود وبرنامه ی درمانی کاردرمانگر باید بصورت کامل طی شود
تمرینات کاردرمانی برای پای پرانتزی در کودکان
تمرین۱
اسکات آهسته از آنجا که زانو برای شخص دچار زانو و پای پرانتزی نقطه صفر محسوب می‌شود، ضروری است هر تمرینی که زانوی شما را درگیر می‌کند با احتیاط زیاد و به جهت جلوگیری از فشار بیش از حد به آن‌ها انجام شودهدف از انجام تمرین اسکوات اصلاح زانوها است بنابراین، در صورت بروز هر گونه نشانه ابتدایی از درد زانو در حین ورزش باید سریعاً تمرین را متوقف کرد.
تمرین۲
ضعف در عضلات اداکتوری که در ناحیه لگن قرار گرفته‌اند یکی از علل احتمالی به وجود آمدن زانو و پای پرانتزی استبرای شروع تقویت عضلات اداکتور خود، پاها، مچ پا و زانوهای خود را به یکدیگر نزدیک کرده و نگه داریدهر زمان که نشسته‌اید این تمرین را انجام دهیدعضلات اداکتور به تعادل لگن کمک کرده و از پاهای شما حمایت می‌کنندتمریناتی که عضلات اداکتور را تقویت می‌کنند به عنوان حرکات ورزشی اصلاحی برای درمان زانو و پای پرانتزی نیز به شمار می‌آیند.
تمرین۳
یک توپ یا فوم را در بین پا های خود قرار دهید و در فاصله ی ۲۵ سانتی متری از دیوار بایستید.سپس به دیوار تکیه دهید و مانند حرکت اسکات که در تمرین اول به آن اشاره شد عمل کنید.اگر برایتان دشوار بود از یک صندلی کمک بگیرید
تمرین۴
حرکت لمس انگشتان پا قرار دادن یک غلتک فومی در بین پاها در هنگام انجام دادن حرکت کششی لمس انگشتان پا عضلاتی را که به چرخش زانو به سمت خارج کمک می‌کنند فعال می‌نمایداین تمرین برای پاهای پرانتزی بسیار تأثیرگذار است.
بهترین سن برای جراحی پای پرانتزی در کودکان
طبق گفته پزشکان بهترین زمان برای جراحی پای پرانتزی کودکان در سنین پایین و قبل از 3 سالگی است زیرا در این سن هنوز رشد استخوان کامل نشده و انعطاف پذیری زیادی دارد در نتیجه با انجام عمل جراحی موجب شکل دهی بهتر استخوان پا و درمان مطلوب تر می‌شودپس سعی کنید اگر کودک شما دچار این عارضه است درمان آن را به سنین بالاتر ارجاع ندهید.